2009 01 025922

G W v»L.«o. S i Dulty. Oiońt* invA»Mo. Wjnuoi :i»T ISBN ♦7MWI-1S324-3. .5 by »N PWN MO’

S26    19. Chemia odpadów stałych

gdy niedojrzały kompost zostanie wprowadzony do gleby jako nawóz, zachodzi jego dalszy rozkład. Mikroorganizmy heterotroficzne. które umożliwiają rozkład, pobierają azot z gleby, co ogranicza jego dostępność dla roślin. Z drugiej zaś strony, gdy wartość proporcji C:N jest zbyt mała, wówczas nadmiar azotu, uwalniany w reakcji amonifikacji, występuje w postaci potencjalnie toksycznego amoniaku. Amoniak ulega nitryfikacji, zużywając tlen. co przy dużej zawartości węgla może prowadzić do powstania warunków redukujących (mała wartość p£) i kwasowego odczynu (niskie pH) środowiska.

Optymalna proporcja węgiel : azot wynosi ok. 30 i można ją najłatwiej uzyskać przez odpowiedni dobór materiałów o dużej (trociny, słoma, papier) i małej (odpadki spożywcze. nawozy) zawartości tych pierwiastków. Można również dodawać ziemi lub nieorganicznych nawozów azotowych, jeśli trzeba zmniejszyć proporcję C:N. W tabeli 19.3 podano wartości proporcji C:N w rozmaitych materiałach poddawanych procesowi kompostowania.

Tabela 19.3. Wartości proporcji węgla do azotu w odpadach matcnalów organicznych"

Materiały	C:N
Materiały o dużej zawartości azotu
Resztki traw	19:1
0>ad ściekowy (sfermentowany)	16:1
Odpady żywnościowe	15:1
Nawóz krowa	20:1
Nawóz koński	25:1
Materiały o dużej zawartości węgla
Liście i ulistnienie	40-80:1
Kora	100-130:1
Papier	170:1
Drewno i trociny	.300-700:1

•' Dane *.łc/erpnhNc z: Cornetl CooperUiw ti.xtcn.Mon. T. RuharJ <l*ip:/.^lciwn|xwl cm ccirnell ciIWF*cuiKeis/P$2 turnia

Typowe zakresy procentowego udziału oraz wartości średniego składu pierwiastkowego kompostowanych produktów przedstawiono w tab. 19.4. Materia organiczna stanowi zazwyczaj większość masy kompostu. Duża część materii organicznej (MO) występuje w postaci bogatych w azot materiałów podobnych do huminowych. Grupy funkcyjne, szczególnie kwasy karboksylowe, powodują, że kompost jest dobrym sorbentem. Jego centra jonowymienne są zajęte przez zwykłe kationy, ale pierwiastki śladowe są również obecne. Zawartość metali śladowych (w skali ułamków masowych) jest często znacznie większa niż w większości gleb (porównaj dane z lab. 19.4 z zawartymi w tab. 18.8). Wiele spośród nich to drugorzędne składniki pokarmowe, ale ich obecność może zwiększać wartość nawozową kompostu. Jednakże w nadmiernych ilościach te i inne metale mogą okazać się toksyczne w stosunku do roślin lub do zwierząt, które spożywają tc rośliny.