2010 01 12 2934

Xry>uukt iŁTtrri# .Viunii_tt^4U>a\iv >Y*ii>j Uir.mi .Vl»

ISBN    • 14.HW-I. C ł«y WN K»N 2»l

Retoryka Księga //

IV. Kolejny topos wywodzi się z relacji pojęć: mniej i więcej^,M. Można np. argumentować, że ..jeśli nawet bogowie mc są istotami wszechwiedzącymi, to tym bardziej ludzie". Znaczy to więc, ze jeśli jakaś rzecz, której w większym stopniu przysługuje jakaś cecha, tej cechy nie posiada, to jasne, że nie będzie jej posiadała i ta rzecz, której cecha ta przysługuje w mniejszym stopniu. Zatem argumentacja, że ten. kto bije swego ojca, pobije również swego sąsiada, opiera się na założeniu, że jeśli mniej prawdopodobna rzecz jest prawdziwa, to bardziej prawdopodobna również. <Aby udowodnić, czy ktoś pobił, trzeba więc oprzeć się na założeniu, że jeśli kategoria „mniej" jest prawdziwa, to również prawdziwa jest kategoria „bardziej": > mniej jest bowiem prawdopodobne pobicie ojca niż sąsiada. Można też argumentować w tym przypadku i w ten sposób: jeśli nic jest prawdziwe to. co posiada większe prawdopodobieństwo, to nieprawdziwe jest również to, które posiada mniejsze: lub: jeśli to. co mniej prawdopodobne, jest prawdziwe, to również i to musi być prawdziwe, co jest bardziej prawdopodobne, w zależności od tego, czy chcemy wykazać, ze coś jest prawdą, czy że jest nieprawdą. Argumentu tego można również użyć w przypadku równości pojęć^,,v. jak np. w wierszach:

Płaczesz nad swym ojcem, że synów swych struci!?

Że Ojneus stracił syna dzielnego mc płaczesz? '**.

Podobnie: „Jeśli Tczcusz nic dopuścił się przestępstwa, to nie dopuścił się go również Aleksander; jeśli nie dopuścili się Tyndarydzi, to i Aleksander. Jeśli Patroklosa mógł zabić Hektor, to Achillesa Aleksander”^Ul. A także: .Jeśli przedstawiciele innych nauk i sztuk nic są bezwartościowi, to mc są takimi również filozofowie". Lub: .Jeśli nic są złymi ludźmi stratedzy, chociaż często skazuje się ich na śmierć, to nie są złymi również sofiśei”. Lub „Jeśli zwykły obywatel ma sic troszczyć o waszą sławę, wy winniścic się troszczyć o sławę Hellady".

”* Sposób argumentowania za pomocą tego topixu wyjaśnia Arystoteles również w Top. iks II. rnccdz. 10. 114 b 37 -115 u 141 Jest lo tzw ..argumentum a fortiori" Cyceron nazywa len topos „loeus cx comparationc maionim aut parium uiu minonim" łCyccron. Topiki 3. III; 4, 2.3; 18, 68) W Ot orauwe <11 40. I72l pokazuje praktyczne wykorzystanie lego toposu w argumentacji retorycznej Pot również Kwimylmn Insi war V 10. $7-93.

Jest lo odmiana tego samego toposu W tym przypadku podstawę argumentacji sunowi analogia. W lacińsksej teoin retorycznej jest lo tzw Jocus ex ptn” (por Cyceron. Ot imtnUont I 30. 47): _nara ut loeus sine |x>ilu navibus csse non potesł tulus. ssc animus sine lidc stubtlu anucus non polesi esse" (jak przystań me może być dla okrętów bezpieczna bez portu, lak dut/a nie może zachować trwalej przyjaźni bez zaufania).

"* Cylal pochixlzi prawdopodobnie z tragedii Anlyfonta Mtltagtr. Ojneus zwraca sic przypuszczalnie tymi słowami do swojej zony Allci, klóra rozpaczała po zabiciu swych braci przez swego syna Meleugra. chociaż sama spowodowała śmierć Meleagra paląc głownie .jego życia”.

^1,1 Przykłady ilustrują Jocus cx pari". Tczctisz miał. według mitu. uprowadzić Helenę wcześniej mZ Aleksander (Parysi Poilohnego przestępstwa mieli dopuścić się Tyndaryilzr. ij Kasior i Polluks, bracia Heleny, porywając córkę leukipposa Wszystkie te czyny maią więc tę samą wartość.

152