153

ciel przechodzi stopniowo od ćwiczeń wymagających całkowitej styczności ciała z podłożem (np. leżenie na plecach, leżenie na brzuchu, kręcenie się w^f kółko podczas leżenia na brzuchu lub plecach) do tych, w których stopniowo zmniejsza się ten kontakt (np. kręcenie się w kółko na siedząco, przemieszczanie się w przestrzeni, czołganie się itp.)

Następnym powodem szerokiego zastosowania tych ćwiczeń jest fakt, że one w prosty sposób przekazują dziecku wiedzę o budowie jego ciała. Uczenie znajomości własnego ciała w metodzie W. Sherbome odbywa się w bezpośrednim doświadczeniu.

Wiadomości o ciele dziecka i jego możliwościach przekazujemy mu

w czterech grupach ćwiczeń:

1. Ćwiczenia wyczuwania brzucha, pleców i pośladków' (wszelkie dotykanie, masowanie i nazywanie tych części ciała).

2.    Ćwiczenia wyczuwania rąk i nóg (np. dotykanie dłonią i stopą podłoża, podnoszenie i opuszczanie całej nogi na podłogę, zginanie i przyciąganie nóg, maszerowanie, bieganie itp.).

3.    Ćwiczenia wyczuwania twarzy (np. „witanie się” z uszami i nosem swoimi i dorosłego).

4.    Ćwiczenia wyczuwania stawów (dotykanie łokciami podłogi, dotykanie kolan i łokci, dotykanie łokciem kolana, machanie stopą i dłonią, czołganie się przy naprzemiennym zginaniu kończyn itp.).

Drugą kategorią ruchu wyróżnioną przez W. Sherborne jest ruch kształtujący związek dziecka z otoczeniem fizycznym. Ćwiczenia z tej grupy mają na celu rozszerzenie umiejętności poznawania najbliższego otoczenia na większym terenie, na którym dziecko może się zetknąć z różnymi przedmiotami, na przykład meblami czy drzwiami, lub z innymi ludźmi. Ta grupa ćwiczeń ma niewielkie znaczenie w pracy z dziećmi z głębokim upośledzeniem umysłowym, gdyż wymaga ona od ucznia ukierunkowanej aktywności własnej i opanowania zdolności do przemieszczania się, co może przekraczać możliwości dziecka (Przykład ćwiczenia: samodzielne przechodzenie pod „mostem” zbudowanym przez dorosłych pozostających w klęku podpartym).

Trzecią kategorię stanowią ruchy prowadzące do wytworzenia się związku z drugim człowiekiem.

Ta grupa ćwiczeń jest często wykorzystywana w pracy z dziećmi głęboko upośledzonymi umysłowo.

Sam fakt zdania się na pomoc dorosłego powoduje spontaniczne nawiązanie kontaktu z drugim człowiekiem. Miało to już miejsce przy ćwiczeniach prowadzących do poznania ciała. Z założenia przyjętego w tej metodzie wynika, że kontakt dziecka z dorosłym powinien być