86245

indywidualnym działaniu. Natomiast w zawodach robotniczych, wymagają, zależą w dużym stopniu od działań zbiorowych

3.    ROLA SPOŁECZNA

Pojęcie to jest związane z pojęciem pozycji społecznej (statusu) -sposób usytuowania człowieka w zbiorowości). Np. w rodzinie - ojciec, dziecko, matka. W szpitalu - pielęgniarka, lekarz, pacjent. W szkole - uczeń, woźny, nauczyciel, itd.

RODZAJE POZYCJI:

•    Przypisane - człowiek na ich zajmowanie nie ma żadnego wpływu (wyznaczone bez udziału jego woli wraz z urodzeniem)

•    Osiągane - człowiek sam je zdobywa, ale mogą być tez narzucane (np. wojsko)

ROLA SPOŁECZNA - zespół praw i obowiązków związanych z daną pozycją. Jest to schemat zachowania związanego z pozycją, scenariusz pozycji

TRZY ELEMENTY ROLI:

•    Zachowania nakazane - np. zapewnianie dziecku opieki

•    Zachowania zakazane - np. katowanie i głodzenie dziecka

•    Margines swobody - okazywanie uczuć, opowiadanie bajek

KONFLIKT RÓL - różne wykonywane role wymagają sprzecznych zachowań - np. dziecko -matka woła je na obiad, kiedy bawi się z dziećmi na podwórku.

DOBÓR RÓL - pozycje osiągane, człowiek ma na nie wpływ (np. ksiądz nie zostanie właścicielem sex - shopu)

DWA KIERUNKI INETERSOWANIA SIĘ ROLĄ SPOŁECZNĄ:

•    Podejście funkcjonalno - strukturalne - role klasyfikują i porządkują rzeczywistość społeczną (jak powinna zachowywać się dana osoba zajmująca daną pozycję (np. w sklepie - sprzedawca poda nam towar i weźmie należność, a nie wskoczy na ladę i zacznie śpiewać arię operową)

•    Podejście interakcyjne - role społeczne nie są pojmowane jako cos gotowego i z zewnątrz narzucane człowiekowi (patrzy się na to, jak role są odgrywane a nie jakie role są) - miny, gesty, całość zachowania aktorów (zachowania niewerbalne)

ROLA SPOŁECZNA A OSOBOWOŚĆ:

•    Człowiek przyjmując nowe role dopasowuje je do swoich poprzednich ról i do siebie: do swoich zamiłowań, zdolności (do swojej osobowości)

4.    TOŻSAMOŚĆ

•    W przypadku psychologii, głównym przedmiotem zainteresowania jest poczucie tożsamości osobistej (perspektywa zdrowia psychicznego) - zaburzenia tożsamości jednostki związane z różnymi wydarzeniami często losowymi (rozwód, śmierć małżonka, narodziny dziecka, itd.)

•    Tożsamość społeczna jednostki - socjologia: jednostka widzi siebie jako różną od innych i niepowtarzalną (jestem polakiem, lekarzem, my oni)

•    ROLA KLUCZOWA - wyznacza to, jak człowiek jest postrzegany (tożsamość). Kluczowa rola - rola zawodowa w większości

5.    RODZAJE SOCJALIZACJI

•    PIERWOTNA - człowiek przechodzi ją w dzieciństwie, dzięki niej staje się członkiem społeczeństwa. Uczy się podstawowych zachowań, gestów, posługiwaniem języka, itd. Przebiega w atmosferze nasyconej uczuciami (dziecko - rodzice).