Przebieg charakterystyk zależy w dużym stopniu od lepkości i temperatury cieczy roboczej. Straty objętościowe są odwrotnie proporcjonalne do lepkości cieczy. Im większa jest lepkość, tym gorsze są warunki zasysania cieczy. Wynika stąd, że sprawność objętościowa pompy osiąga maksimum wówczas, gdy suma strat wynikających z nieszczelności po stronie ssawnej jest najmniejsza. Zwiększenie prędkości obrotowej walu pompy teoretycznie nie wpływa na sprawność objętościową pompy, jeżeli tylko nie występuje kawitacja. Jednak w rzeczywistości wskutek zwiększania prędkości obrotowej wału wzrasta jej sprawność objętościowa a sprawność mechaniczna maleje.
2. BUDOWA POMP ZĘBATYCH
Pompę zębatą tworzą najczęściej dwa zazębione ze sobą czołowe, śrubowe lub daszkowe koła zębate, z których jedno jest napędzane od silnika. Podczas obracania się kół zębatych w kierunku roboczym (rys. 3), w komorze ssawnej s ciecz wypełnia międzyzębne wnęki kół i jest przymusowo przemieszczana do komory tłocznej t.
Rys. 3. Schemat pompy zębatej, s - komora ssawna, t - komora tłoczna, d, e, k, m - zęby ograniczające komorę tłoczną.
Komorę tłoczną ograniczają ścianki korpusu i zęby k, m, d oraz e współpracujących kół zębatych. Nadciśnienie w komorze tłocznej utrzymuje się wskutek wyciskania cieczy spomiędzy zazębiających się zębów kół. Jednocześnie w wyniku napływania cieczy pomiędzy zęby kół wyzębiające się w komorze ssawnej i jednoczesnego unoszenia z niej cieczy do komory tłocznej, w komorze ssawnej panuje podciśnienie.
Podczas pracy pompy zębatej, wskutek istniejącej różnicy ciśnień przemieszczana ciecz częściowo powraca z komory tłocznej poprzez szczeliny pomiędzy wewnętrznymi ściankami korpusu oraz czołami i wierzchołkami zębów do komory ssawnej. Prawidłowe wypełnienie komory ssawnej uzyskuje się tylko wówczas, gdy panujące w niej ciśnienie bezwzględne wynosi co najmniej 300 mm słupa rtęci. Niskociśnieniowe pompy zębate mają na ogół łożyska ślizgowe, a pompy wysokociśnieniowe łożyska tłoczne. Charakterystyczne cechy wysokociśnieniowych pomp zębatych to: wąskie koła, grube wałki, łożyska igłowe oraz łożysko osiowe na wale pędnym. Typową pompę zębatą układu hydraulicznego pokazano na rys. 4.
-6-