g4 bmp

_Materiały do ćwiczeń z parazytologii _

J^pęwój (ryc. 60). Samica składa jaja (ok. 10 000 sztuk) z zarodkiem w środku na powierzchni fałd odbytowych żywiciela. Jaja powleczone są kleistą substancją, dzięki której przyczepiają się do skóry, człowieka^ do pościeli, bielizny, zabawek itp. Po złożeniu jaj samice giną, a jaja stają się inwazyjne wciągu 4-8 godzin.

^połkniętych, czy wdychanych jaj, uwalniająsię w, jelicie cienkim larwy. Wędrują one do j elita grubego, tam rosną, dojrzewają odżywiając się zawartością jelita (bakteriami).

Zarażenie _następuje drogą doustną lub inhalacyjną (oddechową) jajami rozwiniętymi z inwazyjną larwą w ..środku, U dzieci często ma miejsce samozarażęnie: za pośrednictwem zanieczysz-ązonych rąk jaja dostają się do ust dziecka. Samozarażenie może zachodzić również, na drodze retro-inwazji, tj. wtedy, gdy z jaj w okolicy odbytu uwolnią się larwy, które wpełzają przez odbyt do jelita grubego. Uważa się, że retroinwazja występuje w przypadku zasadowego odczynu okolicy odbytu.

Chorobotwórczość. U dorosłych najczęściej występuje zarażenie bezobjawowe (nosicielstwo) lub skąpoobjawowe. W owsicy (enterobioza, enterobiosis) oprócz świądu w okolicy odbytu występować mogą zwłaszcza u dzieci, takie objawy ogólne jak: brak apetytu, pobudliwość nerwowa, zaburzenia snu, niekiedy zahamowanie rozwoju fizycznego i .psychicznego. Obserwuję się dużą wrażliwość osobniczą na owsiki. Dostawać się one mogą do wyrostka robaczkowego zaostrzając jego stany zapalne. Czasami są też przyczyną stanów zapalnych pochwy.

Wykrywanie. Materiał do badan: zeskrobmy z fałd odbytu. Stosuje się metodę Halla (metoda NIH, National Institute of Health): bagietką owiniętą celofanem pobiera się matęjiały-z iąłd odbytu rano, przed wypróżnieniem i myciem. Następnie celofan zwilża się wodą lub(0J N NaOHj umiesz-' cza się między dwoma szkiełkami podstawowymi i poszukuje charakterystycznyćfrjaj w preparacie bezpośrednim, Badanie takie należy powtarzać kilkakrotnie.

Czulszą lecz bardziej niebezpieczną dla badającego, jest metoda przylepca celofanowego - me-toda Grahama. Celofan po pobraniu materiału przylepia się na szkiełko podstawowe i. pod mikroskopem szuka się jaj owsika. Najbardziej bezpieczną dla badającego jest metodą Engelbrechta, w której materiał pobiera się wieczorem, gdy jaja są jeszcze nieinwazyjne. Następnie unieszkodliwia się je utrwalaniając alkoholem.

Poszukiwanie jaj w kale nie jest zalecane, bo wyniki pozytywne otrzymuje się tylko przy bardzo intensywnej inwazji. Na świeżym kale można obserwować białe: poruszające się samice; również można je zobaczyć w okolicy odbytu wieczorem, gdy składają jaja. Owsiki wykrywa się także w usuwanym operacyj nie.wyrostku robaczkowym.

.i" ^H’~    ......*■ ■*’

Zapobiegąnie i zwalczanie polega na bardzo dokładnym, przestrzeganiu zasad higieny. Owsica jest najczęściej parazytozą rodzinną i leczenie jest bezowocne, gdy nie obejmuje wszystkich domowników. Retroinwazja jest prawdopodobnie przyczyną występowania owsicy uporczywej, utrzymującej się przez szereg lat mimo leczenia i przestrzegania zasad higieny. Istnieje zawodowe narażenie na owsicę (pracownicy domów dziecka, przedszkoli, pielęgniarki).

Preparat: 1. dojrzała samicą 2. jajo; preparaty trwałe, niebarwione; 3. zestaw do metody Halla (NIH).

Obserwacja.

Ad 1. Najpierw oglądamy preparat makroskopowo, potem w pow. 75x lub 120x. Zwraca uwagę olbrzymia macica wypełniona wielką liczbąjaj. Na przodzie ciała obserwujemy pęche-rzykowate nabrzmienie oskórka. Przez jasny wór powłokowo-mięśniowy prześwituje gardziel z kulistym nabrzmieniem. Widać wyraźnie prążkowanie kutikuli (oskórka). Koniec ciała jest bardzo wydłużony i zaostrzony.

Ad 2. Pow. 300X. Zwracamy uwagę na charakterystyczne dla owsika jają które są spłaszczone z jednej strony. W środku 3-warstwowęj otoczki możemy dostrzec zarodek.

65