_Materiały do ćwiczeń z parazytologii_
siebie, powtarza się w każdym proglotydzie (ryc. 36). Narządy męskie dojrzewają nieco wcześniej
niż żeńskie, stąd proglotydy przedniego odcinka strobili zawierają tylko te pierwsze narządy.'
U
1K* V
Schemat budowy dojrzałego proglotydu tasiemca z rządu Cyclophyllidea, c.s. - torebka prądowa, e.c. - przewód wydalniczy, g.p. - otwór płciowy, m.g. - gruczoł Mehli-sa, n - pień nerwowy. ov. jajnik, s.r. zbiornik nasienny, t - jądro, u - macica, v - pochwa, v.d. - nasieniowód, vt. - żółtnik (wg 18).
Narząd, męski składa się z licznych jąder w postaci pęcherzyków, rozsianych w parenchymie w części grzbietowej proglotydu, od których odchodzą przewody wyprowadzające (ducłus ejferentia) kierujące się do nasieniowodu (ductus deferens). Ten ostatni kończy się narządem kopulacyjnym (cirrus), który wchodzi do przedsionka płciowego, widocznego w postaci wzgórka z boku lub (u niektórych gatunków) na powierzchni brzusznej proglotydu.
Narząd żeński leży w tylno-brzusznej części proglotydu, jest zbudowany z dużego jedno- lub kilkupłatowego jajnika (ovarium), połączonego krótkim przewodem (jajowodem) z ootypem. Do ootypu wpadają jeszcze: przewód wychodzący z żóltnika (yitellarium), macica (uterus) skierowana ku przodowi proglotydu i kończąca się ślepo (ii niektórych gatunków tasiemców macica otwiera się na zewnątrz) oraz pochwa (vagina) biegnąca obok nasieniowodu i dochodząca drugim końcem do ’ przedsionka płciowego (atrium genitale).
Ciało tasiemców jest pokryte worem powłokowo-mięśniowym, z warstwą zewnętrzną oskór-kową.
Wyróżnia się trzy rodzaje proglotydów (ryc. 37):
- młodociane bez rozwiniętych narządów rozrodczych,
- dojrzałe (rozrodcze) z czynnymi narządami płciowymi,
- maciczne (jajowe) - te ostatnie tylko u tasiemców z rzędu Cyclophyllidea - z macicą wypełnioną jajami; inne części układu rozrodczego ulegają tutaj zanikowi.
Niedojrzałe jaja tasiemców zawierają, oprócz komórki jajowej, komórki żółtkowe (podobnie jak u przywr), gromadzące substancje odżywcze dla rozwijającego się zarodka (ryc. 38). Natomiast jaja dojrzałe posiadają zarodek z 6-ma hakami. U tasiemców z rzędu Pseudophyllidea jaj a są okryte skorupką z wieczkiem (ryc. 39). Jaja tasiemców z innych grup systematycznych mają zamias(„skorupki delikatną, kilkuwarstwową osłonkę. U niektórych tasiemców w jaju wytwarza się podczas
48