g 7 bmp

_ Materiały do ćwiczeń z parazytologii_

Wykrywanie. Obecność jaj i różnych stadiów rozwojowych T. infestans stwierdza się w brudzie zebranym ze szpar w ścianie i podłodze, w odpadkach oraz w norach zwierząt.'

Zwalczanie. Pasożyta niszczy się przez użycie odpowiednich preparatów owadobójczych (np. piroteksu).

Preparat: dorosły owad w stanie zasuszonym.

Obserwacja. Makroskopowo oraz pod lupą. Ciało owada jest wydłużone, spłaszczone grzbie-towo-brzusznie, o barwie ciemnej z żółtawopomarańczowymi prostokątnymi w zarysie prążkami, umiejscowionymi na brzegu tułowia i odwłoka (ryc. 90). Strona grzbietowa odwłoka jest w dużej części zakryta skrzydłami I pary, wyrastającymi z tułowia, w których wyróżniamy część podstawową, impregnowaną chityną, oraz wierzchołkową błoniastą. Skrzydła II pary są mniejsze od poprzednich, i w całości błoniaste. Głowa wydłużona z długą kłujką i cienkimi 4-członowymi czułkami oraz wystającymi z boku oczami złożonymi. Długie nogi zakończone są 3-członową stopą z dwoma pazurkami na końcu.

Rysunek: owad w całości, z zaznaczeniem na rysunku szczegółów budowy zewnętrznej.

3. Rząd: Digtera - Dwuskrzydłę (Muchówki)

Rodzina: Culicidae — Komary

Do rzędu dwuskrzydłych należą owady z silnie rozwiniętą Dsząjjąrą skrzydeł,Jctóre są błonia-ste, przystosowane do sprawnego lotu; Il-ga para skrzydeł jest uwsteczniona i przekształcona wTfzw. przezmianki (halteres). Segmenty tuło wia są ściśle zrośnięte. Aparat gębowy jest typu ssącego lub kłująco-ssącego.. Oczy złożone, duże, zajmują znaczną część powierzchni głowy. Dwuskrzydłę przechodzą przeobrażenie zupełne.

Rząd dwuskrzydłych jest bardzo ważny z punktu widzenia medycyny; obejmuje on bowiem wiele gatunków krwiopijnych, część z nich jest żywicielami pośrednimi lub ostatecznymi pasożytów występujących u zwierząt i człowieka. Dwuskrzydłę są również przenosicielami mechanicznymi wirusów, bakterii i pasożytów zwierzęcych.

Do rodziny Culicidae należy wiele gatunków, które w Polsce i innych krajach klimatu umiarkowanego stanowią w porze letniej dla ludności i zwierząt niektórych okolic prawdziwą plagę z powodu bolesnego kłucia. Są to owady o ciele smukłym, wydłużonym i wąskich ale długich skrzydłach; narząd gębowy kłująco-ssący.

Gatunek: Anopheles maculipennis Nieigen — Widliszek ' Hf D

Występowanie. Widliszek uważany był przez wiele lat za gatunek zbiorowy reprezentowany przez kfhca~innych gatunków oraz taksonów niższej rangi (podgatunki, rasy), różniących się fizjologią oraz trybem życia. Obecnie uznaje się te taksony jako odrębne gatunki (Kadłubowski i Kurnatowska).

Widliszki występują na terenie Europy oraz innych kontynentach jak Ameryka, Aftyka^Azja, gdzie są przenosicielami zarodźców wywołujących malarię. Widliszki występujące w Polsce nie* przenoszą tych patogennych pierwotniaków zę względu na chłodniejszy u nąsJcHmat.

Widliszek bytuje najczęściej w oborach, gdzie ma dostęp do swych żywicieli (bydło). W porze chłodnej wlatuje także do pomieszczeń ludzkich.

Budowa. Owad o barwie brązowoszarej, budowie smukłej, długości ok. 7 mm. Na głowie zaaj-dujeaf^tóa^oczugolonych, oraz dju^ich czułków. Narząd gębowy u samicy jest typu kłującego, służący do przekłuwania skóry żywicieli i pobierania krwi, u samca - nieco zredukowany, służy do pobierania soków roślinnych.

Rozwój. Samica w kilka dni po zapłodnieniu i nassaniu się krwią, składa jaja na wodzie poJLSP-3zbiornikach stojących, czystych z glonami. Jaja utrzymują się na powierzchni wody dzięki komorom powietrznym umieszczonym z boku (ryc. 91, A). W ciągu życia samica może składać jaja kilkanaście razy. Z jaj, w temperaturze powyżej 10°C wylęgają się larwy, które są wolno