g1 bmp

I

li

i

_Materiały do ćwiczeń z parazytologii_

marem kłującym zauważamy w odniesieniu do budowy głaszczek szczękowych (ryc. 93, B): u samicy komara kłującegojsąone krótkie, Idljmczłonowę, osiągające 1 /4 doT/3'długości kłujki, u samća - dłuższe od kłujki i mniej więcej równej grubości. U widliszka (ryćT93, A) głaszczki szczękowe u obu płci są równe długością oraz jednakowo długie jak kłujka. Po długości głaszczek możemy więc łatwo rozróżnić rodzaj Culex od Anopheles.

Ad 2. Larwę oglądamy pod małym powiększeniem /75x/, w tym samym preparacie, gdzie obserwowaliśmy poprzednio larwę widliszka.

Budowa ciała larwy tego komara jest w zarysie podobna, jaką widzieliśmy u larwy widliszka. W preparacie łatwo rozpoznać larwę Culex po rozmiarach - jest dłuższa, co jest wynikiem jedynie wyższego stopnia rozwoju (porównaj opis preparatu z larwami). Skupimy się na obserwacji cech budowy, różnicujących oba rodzaje larw.

a. Przetchlinki u Culęx znajdują się na końcu wydłużonego odgałęzienia, zwanego rurką odde-ęhową albo, syfonem, odchodzącym pod kątem ód 8-mego segmentu odwłoka, Obecność syfonu sprawia, że larwa komara kłującego zajmuje położenie ukośne względem lustra wody, co pokazuje rycina 91 ,B. U larwy widliszka syfonu brak.

I

I

I

I

b. Czułki u larwy komara kłującego mają na końcu włoski (zamiast sztyletowatych wyrostków, jakie obserwowaliśmy u widliszka).

W preparacie zauważamy ponadto, na końcu 9-go segmentu, 4 brodawkowate, dość duże wyrostki oddechowe - są to skrzela (branćhiaj. Nie jest to cecha wyłącznie larw Culex, podobne wyrostki występują równiej u larw widliszka; tam ich nie widzieliśmy, ponieważ w obserwowanym stadium • rozwoju jego larwy, skrzela nie były jeszcze wykształcone.

Rysunek:

1. narysować część głowową samca oraz samicy, z zaznaczeniem na rysunku różnicy w budowie czułków i głaszczek szczękowych u obu płci.

-    2. odrysować głowę i odwłok larwy z uwzględnieniem cech charakterystycznych dla komarów

z rodzaju Culex.

RLOtOłKrr    ^CtO=

UOlO du)ufcOC5au,e

'Mer,

CfcJł t    Siphonopterd (Aphaniptera) - Pchły

I

I

I

I

I

I

I

1. Rodzina: Pulicidae - Pchłowate

'rzędniS^phonŚptśra'm\iczamy owady wtórnie bezskrzydłe, o ciele dwubocznie spłaszczonym, mające szeroką głowę złączoną ściśle z tułowiem; oczy proste, aparat gębowy kłująco-ssący. Pchły przechodzą przeobrażenie zupełne. Larwy prowadzą wolny tryb życia.

Rodzina Pulicidae obejmuje pchły, u których każdy z segmentów odwłoka w części grzbietowej posiada szczecinki ułożone rzędowo. Oczy obecne. _ ODzu

~ÓS$Vułjtii % HQ.: Q&>£VtlUił

1. Gatunek: Ctenocephalides canis (Curtis)/fcStieles et Collins - Pchła psia * ^ Q

Występowanie. Pchła psia jest kosmopolitycznym zewnętrznym pasożytem czasowym psa i kota; atakbtfe także człowieka. Występuje głównie w krajach klimatu umiarkowanego. W Polsce pospolita. Żywicielem właściwym jest pies. Jest mocno związana ze swoim żywicielem, ponieważ musi pobierać krew przez 5-12 godzin w ciągu dnia, aby móc złożyć jaja. Niekiedy pchły psie mogą opuszczać żywiciela właściwego i przechodzić m. in. na człowieka. Czasami pchła psia występuje na człowieku częściej, niż inny właściwy dlań pasożyt - pchła ludzka.

Budowa. Owad barwy ciemnobrązowej, długość samicy ok. 4 mm, samiec jest nieco mniejszy. Ciało pokryte chitynową powłoką, z której wyrastają szczeciny odchylone do tyłu. Szczeciny występują także na odnóżach. Na głowie oraz tułowiu znajduje się grzebyk (ctenidium) (ryc. 95).

lAii

i /

102