klsti065

85

ROZDZIAŁ S. RYBOŁÓWSTWO

naczyniami, służącemi do nabierania; odpowiadają im w innych gałęziach gospodarki szufle do ziarna, czerpaki do wody, worki i t. p. Typologicznie kłonię koszowate i workowate wyprowadzają się od zwykłych plecionych koszy i worków, kłonię zaś ściankowate od plecionych płacht. W dalszym rozwoju, przy zwiększeniu rozmiarów kłonię siatkowe dały wielkie sieci rybackie (ob. §§ 104 i n.).

Kłonię spotykane u Słowian bywają bezrękojeściowe, jednorę-kojeściowe i dwurękojeściowe.

'98. Pierwowzór kłoń bezrękojeści o w y c h, a zarazem, jak już wiemy, pierwowzór wszystkich wogóle kłoń, stanowią najzwyklejsza pleciona płachta i pleciony kosz, które dziś jeszcze tu i owdzie w krajach słowiańskich do połowu ryb bywają stosowane. Mię-dzy iunemi można tu wymienić opałkę_ut. j. pleciony kosz z kształtu podobny do podłużnej połówki łupiny od jaja, tylko oczywiście bez-porównania większy. Spotykamy się z nim jako z bardzo pospolitem narzędziem rybaekiem np. na_Wołyniu^ w Chełmszczyźnie i na Mazowszu. Opałka zmienia się nawet w tym samym kierunku, jak i pleciona wiersza; mianowicie konstrukcja drzewna zostaje w niej zredukowana do szkieletu, utworzonego z nielicznych żeber, na których rozpięta jest siatka. Z innych kłoń bezrękojeściowych wymienimy workowate siatki rozpięte na kabłąku (tabl. III, 1 , oraz tak zwane dr ab ki, spotykane na dość znacznych obszarach rdzennej Polski i gdzie niegdzie (pod inną nazwą) na Kusi. Drabką nazywa się kTó~ nia zTozon a ź' s i at ko w ego' 'wo r k a, umoco w anego rąbkiem na czworokątnej raTmerźna^    wysokiej. Bliską względem drabek

71. Kłonią wasągowata, używana w dorzeczu Narwi. Mazowsze.

Wg A. Chętnika. Ziemia, t- 2, r. 1911, str. 61.

jest tak zwana kłonią wasągowata (fig. Tl). Różni się ona od poprzedniej tylko posiadaniem uzupełniającego szkieletu z 5 prostych prętów dodatkowych, dzięki którym siatkowy worek zostaje całko-wićfe usztywniony. Zasiąg kłoni wasągowatej zdaje się być względnie zwarty; obejmuje część Polski i Białorusi oraz ziem północno^ zachodnio-małoruskich; póśTadam jednak informacje o występowaniu joj także'nT południowo-zachodnich krańcach Małorusi. Genetycznie biorąc, kłonię drabkowa i wasągowata mogą nie należeć do prymitywnych kłoń bezrękojeściowych; pochodzić bowiem mogą od częściowo lub całkowicie usztywnionej kłoni dwurękojeściowej (ob. § 101).