klsti168

ROZDZIAŁ 5.

ROŚLIN

195

zupełnie, i dziś wymiera na południowo-wschodnich krańcach łotewskiego państwa.

Dalej ku zachodowi spotykamy półkoski tu i owdzie w północnych Niemczech, Holandji, Belgji i przyległej części północnej Francji. Zasiąg więc półkoska w jego obecnej rozciągłości jest północno-eurazyjski. Ale i w środkowej oraz południowej Europie narzędzie to znajduje się gdzie niegdzie. Opisano je np. ż pewnej okolicy Tyrolu, a używają je do koszenia niskich zbóż i w płd.-wschodnim zakątku Bułgarji (fig. 177) oraz w Tracji, gdzie tu i owdzie wogóle zastępuje sierp. Sposób użycia półkoska nie wszędzie jest jednakowy. Na zachodnich krańcach jego zasięgu kosiarze pospolicie manipulują nim, posługując się tylko prawą ręką, podczas gdy lewą zagarniają sprzęt

przy pomocy grabek lub drewnianej kluczki i t. p. Na Uralu zaś kosiarz przy każdym kroku siecze na prawo i na lewo, odpowiednio przerzucając w rękach trzonek półkoska; grabkami, czy też kluczką, wcale się przytem nie posługuje.

202. Wracając do kosy, musimy przede wszy stkiem podkreślić, że z tern, tak zdawałoby się prostem, narzędziem związana jest wcale obfita nomenklatura. Wszystkie części żeleźca jako to: jego szpic, ostrze, część płaska, grzbiet, wyrostek, zapomocą którego przymocowuje się do rękojeści, a dalej i takie oddzielne części, jak klin i pierścień, wreszcie kosisko i rękojeści mają swoje zdawna ustalone nazwy, powtarzające się na mniej lub więcej rozległych przestrzeniach. Kształty kosy (fig. 178 i tabl. XIII, 3) jest na wszystkich ziemiach sło-wiańskich w zasadzie bardzo podobny. Główne różnice widzimy tylko