S5008174

Na południowo-wschodnim zboczu Raduni (wys. 572 m) blisko szczytu widać wydłużony, owalny wał kamienny długości około 2 km. Zamyka on przestrzeń około 20 ha, w 1966 r. R. Schneck nazwał go trafnie obiektem kultowym. Według G. Lustiga (1905 r.) miał to być obronny gród ze starszego okresu żelaza. Wał ten jest większy zarówno od wału na Śleży, jak i na Wieżycy. Polska ekipa archeologiczna przeprowadziła w 1955 r. badania wykopaliskowe i ustaliła, iż niski murek ułożony jest z kamieni do wys. 40-60 cm, szerokości około 3—5 m, czyli pierwotnie musiał liczyć 2,5 m. Jego wysokość wynosić mogła ogniś około 1,5 m, a szerokość — 2 m. Według H. Hołubo wieżo w ej był to również kręg kultowy, gdyż nie znaleziono żadnych śladów stałego osadnictwa.

Źródło znajdujące się na zewnątrz kręgu, zwane „Kaczą kałużą”, zawierało pewną ilość skorup ze zgrubiałą krawędzią, ze starszego okresu żelaza oraz lateńskich. Ponadto znaleziono na Raduni kółko gliniane z otworem, trzy krążki wydęte ze skorup i jeden kamienny. Są to prawdopodobnie dyski solanie. Skorupy średniowieczne stano-

lic 27.

ases^fe fthyi lidb, Guztb

wią zaledwie 5% całej ceramiki. Ostatnio jednak wyeliminowano źródło z rzędu zabytków archeologicznych. Czy ta decyzja jeat ałuazna, przyszłość okaże.

Według H. Hołubowiczowej wał na Raduni funkcjonował od III okresu brązu do przełomu halsztackiego i lateńskiego. Obwałowania na górze, zwanej obecnie Wieżycą, zachowały się częściowo pod szczytem od strony południowej i wschodniej. Niemieccy archeologowie prowadzili tu badania zwiadowcze, ale systematyczne prace wykopaliskowe miały miejsce dopiero w 1956 r. Jest to niski pas układanych kamieni i głazów, Kamienie układano bez zaprawy. Odkryto tu też 24 skorupy łużyckie. Najprawdopodobniej wał ten był współczesny wałom Raduni i ftęży.

Bliską analogię do Ślęży stanowią obwałowania na górze Klein--Gleichberg (NRD), ale one właśnie są dobrym przykładem oppt-dura celtyckiego, które obejmowało swym murem 66 ha.

Oppidum w Otzenhausen k. Saarbrucken (RFN) ma również wały

0    zbliżonej konstrukcji. Były to jednak w przeciwieństwie do masywu Stęży konstrukcje obronne. I tu i tam mamy raczej nikle ślady stałego osadnictwa. Na stokach Slęźy koło Sobótki na stanowisk i 111 natrafiono na jamy mieszkalne zawierające polepę, popiół, skorupy łużyckie

1    grafitowe tygle, piec garncarski (?), kości zwierzęce (krowy, świni, jelenia), przęślik, część żarna granitowego. Odkryto tu oprócz osady z I w. n.e. skarb składający się z 10 monet rzymskich. Niestety wykopaliska z Sobótki dotąd nie są opublikowane.

Zespół granitowych rzeźb ślężańskich stanowią dwie figury „Dzików" czy „Niedźwiedzi", „Bóstwo z rybą" zwane czasem „Panną z rybą", dalej „Mnich" oraz „Grzyb". Prócz tego istnieje kilka głazów znakowanych ukośnym krzyżem, podobnie jak i same rzeźby. Ich pierwszym odkrywcą był w 1938 r. archeolog niemiecki F. Gcschwendt. Długo poszukiwałam w literaturze fachowej analogu do rzeźb ślężańskich zarówno w sztuce romańskiej, jak i galo- i prowincjonalno-rzymskiej.

Dopiero jednak (w 1961 r.) zapoznawszy się bliżej ze sztuką figuralną Celtów znalazłam podobne. Dziki czy niedźwiedzie ślężańskie, oba naznaczone ukośnymi krzyżami, są zupełnie podobne do dzika z cełto-iberyjskicgo oppidum w Hiszpanii, opublikowanego w 1958 r. przez T.G.E, Powella oraz do trzech dzików (?) z Cathedral Mili Armagh {Irlandia), których fotografie ukazały się niedawno w pracy E. Rynnę Celtu tUme idoli in Ireland ('    Cl    rap*«zentuje 75

Baiaiaiiemj.il