0929DRUK000017
48

136

ROZDZIAŁ III, UST. 32

godzinny gwiazdy G na południka głównym, a przez t kąt godzinny samej gwiazdy w micjsc-n obserwacji, którego długość geograficzna wynosi X, otrzymamy ogólnie

— f||    ^1)

•

W zór ten powiada, źe' suma długości geograficznej i kąta godzinnego danej gwiazdy w danej chwili jest na całej powierzchni ziemi wielkością stalą, Bówną kątowi godzinuemu tejże gwiazdy na południku głównym.

Ponieważ X dla danego miejsca obserwacji jest wielkością stałą, wigc oczywiście okres zmian kąta godzinnego t od 0° do 360° jest dla w szystkich punktów ziemi «jfedn»kowv. Gdy poza-tem założymy, że ten okres je£t również jednakowy dla wszystkich gwiazd, to okres t-en ściśle równa się .okresowi obroru zł mi dokoła osi. Okre§ ten nazwijmy dobą gwiazdową i uważajmy go za niezmienny ¹). Możemy okres ten obrać za jednostkę cza^u. Z drugiej strony tak z teorji, jak i ze spostrzeżeń wynika, źe obrót ziemi dokoła osi odbywa ,się z prędkością stałą, wskutek czego i wzrost kątów godzinnych punktów nieruchomych na niebie zachodzi proporcjonalnie do czasu. Dzięki temu możemy określić mniejsze jednostki czasu, odpowie-daj^ęe pewnym określonym przyrostom kąta godzmnago. Okresy czasu, w których kąt godzinny wzrasta odpowiednio o 15°, 15', 15", nazywają się godziną gwiazdową, minutą gwiazdową i sekundą gwiazdową. JpsB więc z używanemi zwykłe oznaczeniami:

1 doba    gwiazdowa    =24    godzin gwiazdowych    = 24*,

1 godzina    »    =60    minut gwiazdowych    = 60’^K,

1 minuta    »    = b$    sekund gwiazdowych    = 60^s.

Ale możemy olcresy, w których kąt godzinny wzrasta odpowiednio o 1°, 1', 1” również uważać za jednostki czasu, Wówczas jest

1 doba gw. = 24* = 360°,

1*= 15°; 1° = 4™,

1'"= 15'; l' = 4%

Ij = 15".

') Dokładną definicję doby gwiazdowej podajemy w rozdziale X.