142 ROZDZIAŁ III, UST. 33
a więc cos a2 ma ten sam znak, co - sin (<Ł + 5); wynika stąd, że a.2 = 0°, gdy ? + i im = 180°, gdy ? + b > 0°.
Wyniki powyższe możemy zestawić w sposób następujący:
3 — ?<0°, h1= 90° +(3 — ?), o1 = 0°,
o — ? > 0°, A1== 90° — (3 — <p), al = 180°,
S + ?<0°, ht = — 90° — (3 + ?), a2 = 0°, (72)
Wzory tę wskazują, że punkt górowania gwiazdy znajduje się pomiędzy zenitem a bieganiem niewidzialnym, gdy o — <j < Jl0 znajduje się zaś pomiędzy zenitem a biegunem widzialnym, gdy, 8 — ę > 0°. Podobnie punkt do-lowania gwiazdy znajduje się pomiędzy biegunem niewidzialnym a nadirem, gdy §-)-<?< 0°, a pomiędzy nadirem a biegunem widzialnym, gdy 8 -j- <p > 0°. Gdy § = ®, gwiazda góruje- w zenicie, gdy zaś o = — <p, gwiazda dołuje w nadirze.
Ponieważ w ciągu doby gwiazdowej kąt godzinny każdej gwiazdy przyjmuje wszystkie wartość! od 0° do 360°, wR tez każda gwiazda w ciągu doby raz góruje i raz dołują, wysokość jej stale pozostaje w granicach pomiędzy wysokością górowania a wysokością dołowania.
Zastanówmy Się teraz, w jakich granicach zmienia się azymut gwiazdy. $dy weźmiemy pod uwagę nzór (z'j, to widzimy, Ite n maleję lub wzrasta, zależnie od tego, czy cps<n ma wartość ujemną czy dodatnią. Widzieliśmy, że do pierwszego przypadku odnosi się Znak >, do drugiego zaś znak < n wyrażeniu
cos śsg oołg § tang ®.
Pierwszy z -tych warunków spełniony być może oczywiście “tylko wtejfc gdy | ęiptgb tang? | < 1. Ponieważ cos t w ciągu doby przyjmuje wszystkie wartości od — J do -j- więc gdy warunek pierwszy jest spełniony, azymut w ciągu pewnej części doby wzrasta, w ciągu zaś pozostałej części maleje; w pewnych chwilach zatem azymut osiąga swą wartość maksymalną i minimalną. Gdy zaś jest |'eotg o tang ? |:^> 1, to zawsze też jest cos/<|cotg§ tang?|, a więc azymut gwiazd, spełniających ten warunek, tylko stale wzrastać może, nie może zatem mieć ani maximum ani minimum.