makro0408

na rynku towarów

Rys. 4.6. Proces mnożnikowy

Przedsiębiorstwa, dysponując rezerwami czynników produkcji, zareagują wzrostem produkcji, co doprowadzi do wzrostu dochodu do Y₂ (odcinek CD). Tak jak poprzednio, wywoła to przyrost popytu konsumpcyjnego indukowanego z dochodu (odcinek DF) i ponownie nierównowagę na rynku towarów. Nieplanowane zmniejszenie zapasów odpowiada odcinkowi DF. Proces dochodzenia do zrównoważenia rynku i odchodzenia od stanu równowagi będzie trwał przez wiele faz. W trakcie procesu dostosowawczego produkcja i dochód będą rosły, ale kolejne przyrosty będą coraz mniejsze, ponieważ na przyrost popytu gospodarstwa domowe przeznaczają tylko część przyrostu dochodu w zależności od wartości krańcowej skłonności do konsumpcji (0 < c < /). Przyrost popytu w każdej fazie procesu dostosowawczego jest mniejszy od przyrostu dochodu. Ostatecznie gospodarka osiągnie nowy poziom produkcji i dochodu równowagi Y„, gdy nie będzie już pobudzania popytu przez przyrost dochodu.

Po zakończeniu procesów dostosowawczych dochód wzrośnie o AY (odcinek EoK), czyli o tyle, ile wyniósł łączny przyrost popytu, który składa się z autonomicznego wzrostu wydatków inwestycyjnych (odcinek LE„) i indukowanych z dochodu wydatków konsumpcyjnych (odcinek KL).

Zaprezentujemy teraz sposób wyprowadzenia mnożnika, a następnie przykład procesu mnożnikowego. Zakładamy, że przy krańcowej skłonności do konsumpcji c = 0,8, następuje wzrost autonomicznych wydatków inwestycyjnych o 100 min złotych.

Tabela 4.1. Mnożnik. Przykład procesu mnożnikowego (w min zł)

Faza	Przyrost popytu w fazie	Przyrost produkcji i dochodu w fazie	Skumulowany przy rost dochodu
1 2 3 4 • • n	Al cAl c^2Al c^3Al • • c^nA 7	Al cAl c^2 Al c^3Al • • c"a7	Al (l+c)A I (l+c+c^J)A l (1+c+c*+ c')A l L I-c
1	100,0	100,0	100,0
2	80,0	80,0	180,0
3	64,0	64,0	244,0
4	51,2	51,2	295,2
$	•	•	•
•	•	•	•
•	•	•	•
n	•	•	500,0
Źródło: o	oliczenia własne.

4.1.4. Paradoks zapobiegliwości (oszczędności)

W poprzedniej części tego rozdziału analizowaliśmy skutki zmiany pop; tu inwestycyjnego, a obecnie zbadamy, jakie następstwa dla gospodarki bęc miały zmiany autonomicznej konsumpcji i oszczędności. Załóżmy, że gospoda Itwa domowe postanowiły z myślą o przyszłych wydatkach zwiększyć swo Oszczędności, ograniczając autonomiczną konsumpcję. Pamiętamy, że aulom miczne wydatki konsumpcyjne są finansowane z oszczędności własnych gospi darstw domowych lub kredytów, czyli z oszczędności innych podmiotów.

Zwiększenie planowanych oszczędności przy nie zmienionej warto.4 krańcowej skłonności do oszczędności wymaga zmniejszenia planowanyi autonomicznych wydatków konsumpcyjnych, co z kolei poprzez proces mno: nikowy wpłynie na zmianę poziomu dochodu równowagi. Wykorzystując róv nanie (4.19), możemy zapisać to następująco:

AY = — AC    (4.2:

s

dla