AC <0.
Zmiana oszczędności będzie równa:
lub
czyli:
AS = - AC + sAF
AS = - AC + s— AC, s
AS = 0.
(4.24)
(4.25)
Wynika z tego, że mimo planowanego zwiększenia oszczędności, pozostaną one na nie zmienionym poziomie. Jak to jest możliwe, skoro gospodarstwa domowe planowały zwiększenie oszczędności, a mimo to łączne oszczędności prywatne pozostały na niezmienionym poziomie? Wygląda to pozornie paradoksalnie, lecz można wyjaśnić następująco. Jeżeli gospodarka w momencie podejmowania decyzji dotyczących oszczędności znajdowała się w równowadze, to planowane prywatne inwestycje były równe planowanym dotychczas prywatnym oszczędnościom. Zmniejszenie autonomicznej konsumpcji oznaczało zmniejszenie łącznych wydatków autonomicznych i poprzez proces mnożnikowy doprowadziło do zmniejszenia poziomu dochodu równowagi. Przy niezmienionej wartości krańcowej skłonności do oszczędzania, niższy dochód oznacza niższe oszczędności z dochodu. Ponieważ popyt inwestycyjny pozostał na poprzednim poziomie, więc oszczędności prywatne przy nowym poziomie dochodu równowagi nie uległy zmianie i nadal muszą być równe prywatnym planowanym wydatkom inwestycyjnym.
Paradoks zapobiegliwości to zjawisko polegające na zmianie zamierzonych oszczędności przy każdym poziomie dochodu, prowadzi to do zmiany poziomu dochodu równowagi bez zmiany oszczędności w punkcie równowagi. Oszczędności nadal muszą być równe planowanym inwestycjom.
Paradoks zapobiegliwości (lub oszczędności) można zilustrować za pomocą rysunku 4.7. W punkcie wyjścia przy dochodzie Y0 gospodarka znajduje się w równowadze - punktu. Ograniczenie konsumpcji autonomicznej przesuwa krzywą oszczędności równolegle w górę o wielkość odpowiadającą zwiększonym oszczędnościom. Przy niższym poziomie dochodu Yt łączne oszczędności nie zmienią się i nadal są równe inwestycjom (punkt B).
Po przeczytaniu tego wywodu, Czytelnik mógłby pomyśleć, że tendencja do zwiększania oszczędności nie przynosi korzyści społeczeństwu i gospodarce. Musimy tutaj jednak przypomnieć, że w analizie zależności makroekonomicznych (na tym etapie) posługujemy się bardzo prostym modelem, w którym nie bierzemy pod uwagę ani aktywności gospodarczej państwa, ani wpływu rynków finansowych na decyzje oszczędnościowe i inwestycyjne podmiotów. Poza tym przyjęliśmy, że prywatne wydatki inwestycyjne, krótkookresowe są stałe.
Rys. 4.7. Paradoks zapobiegliwości
Gdybyśmy jednak zrezygnowali z tego założenia, to nu przykład mogli wystąpić taka sytuacja, w której zmniejszeniu prywatnej konsumpcji auto micznej towarzyszyłby wzrost wydatków inwestycyjnych, czyli /.miana struli ry globalnych wydatków. Taka substytucja mogłaby być korzystna dla goa darki, ponieważ efektem wzrostu nakładów inwestycyjnych może być zwięki nie potencjału produkcyjnego i zatrudnienia oraz stabilizacja gospodarki na ziomie produkcji zapewniającym pełne zatrudnienie.
Podstawowe pojęcia i określenia
• Popyt globalny
• Konsumpcja autonomiczna
• Krańcowa (marginalna) skłonność do konsumpcji
• Przeciętna skłonność do konsumpcji
• Funkcja konsumpcji
• Inwestycje ekonomiczne
• Poziom produkcji (dochodu) równowagi
• Równowaga ekonomiczna
• Nieplanowane zmiany w poziomie zapasów
• Planowany popyt globalny
• Mnożnik
• Paradoks oszczędności (zapobiegliwości)