palka (5) bmp

70 Suwis/a* Pułku

do możliwości zdyskredytowania każdej, a więc i postmodernistycznej teorii"*.

Wartości poznawcze stanowić mogą cl!a pedagoga poszukującego: idee. którym warto służyć i które wskazują kierunek działania poznawczego. Powołaniem pedagogów teoretycznie i praktycznie zorientowanych jest praca twórcza, budowanie. Jak stwierdza W. Slróźcwski „Człowiek buduje w imię wartości. Buduje: to znaczy tworzy coś, czego przedtem nie było. a co przynieść ma jakiś pożytek. Do istoty budowania należy i to, że wiąże się ono z czymś zastanym, co może zostać ulepszone poprzez dodanie doń nowo tworzonego"'⁴.Problematyka aksjologiczna jest bliska tym właśnie pedagogom.

Warto na koniec przytoczyć następującą opinię filozofa i pedagoga W. Cichonia: „Ranga aksjologii rośnie wraz z uświadomieniem sobie naszej nikłej znajomości świata wartości oraz w miarę coraz głębszego rozumienia doniosłości wartości w rozwiązywaniu trudności i konfliktów, które niesie ze sobą współczesny świat”²⁵.

Ppiuanofogiti {HnUnoiicrniztnu.*. IKS.

W kręgu MtrMśct. Kraków fJ92 ^ydawniciwo .y.uak' ,... 5.\

' AkłfologiczHr. potlsiavy wychowania. Kraków Wydiwriiclwo UJ... 5

TERESA GIZ.A WSP Kielce

TWÓRCZOŚĆ JAKO W ARTOŚĆ W EDUKACJI

Wstęp

Nic sposób przeprowadzić systematycznej i całościowej analizy znaczenia twórczości dla pedagogiki. Wynika ro 7 wieloznaczności rozumienia samej twórczości - od idei pankreacjonizmti po cechę intelektu uraz z uwikłania jej w różne konteksty edukacyjne.

Najprościej byłoby odwołać się do definicji edukacji, która to zawiera cztery określenia bezpośrednio związane z twórczością. Zdaniem Z. Kwiecińskiego, edukację można określić jako „ogół wpływów na jednostki 1 grupy ludzkie sprzyjających takiemu ich rozwojowi, aby w najwyższym stopniu stały się one świadomymi i twórczymi członkami wspólnoty społecznej, kulturalnej i narodowej ora2 były zdolne do aktywnej samorealizacji własnej tożsamości i rozwijania własnego JA poprzez podejmowanie zadań ponadosobistych. poprzez utrzymywanie ciągłości siebie w loku spełniania zadań dale kich. Edukacja to prowadzenie drugiego człowieka ku wyższym stanom rozwojowym i jego własna aktywność w osiąganiu pełnych i swoistych dlań możliwości'* (Z. Kwieciński. 1991). 1'odkreślone przeze mnie pojęcia mają swoje źródło w różnych teoriach twórczości. Zbliżają się zakresy znaczeniowe edukacji i twórczości. Twórczość staje się poniekąd kategorią konstytuującą dla procesu edukacji, nabierając tym samym rangi jednego z podstawowych zagadnień pedagogicznych. Znakiem naszych czasów staje sie odwoływanie do wolności, podmiotowości i twórczego przekraczania dotychczasowych osiągnięć i barier przez człowieka. „Twórczość” jako pojęcie wciąż „ru/wija się”, dopuszczając nowe kategorie interpretacyjne i grupy desygnatów.

Najogólniej ujmując zagadnienie, stwierdzić można, że twórczość analizowana jest jako wartość autoteliczna lub jako środek do urzeczywistniania