palka (2) bmp

64 Stanisław Pułku

nic jest ich intencja służenie praktyce pedagogicznej, chociaż owoce ich pracy mogą być spożytkowane w praktyce.

Intencją pedagogów, uprawiających pedagogikę, w sposób praktycznie zorientowany. jest nie tyle opis i wyjaśnienie lub rozumienie i interpretacja zjawisk pedagogicznych, co służenie praktyce pedagogicznej, przekształcanie tej praktyki. Czyni:| 10 poprzez wyprowadzanie uogólnień z badań praktyki pedagogicznej oraz z doświadczeń dyscyplin pokrewnych pedagogice (m in. psychologii, socjologii, filozofii) i wskazywanie możliwości wykorzystywania tego w owej praktyce, czynią to także poprzez projektowanie i realizowanie działań użytecznych dla praktyki pedagogicznej, służący cli jej korzystnemu zmienianiu.

Wskazane poszukiwania badawcze służące opisowi i wyjaśnianiu lub rozumieniu i interpretacji traktuję jako równoprawne, komplementarne a nie przeciwstawne. wykluczające się. mimo występującej w ostatnich latach krytyki empiryzmu i sejentyzmu. Podzielam tu stanowisko wyrażone przez .1. Gnite-ckiego, że „Wycofanie się z jednostronnych przeświadczeń pozytywistycznych i ożywienie badać hermcneutyczno-fcnomenologic/nych w pedagogice nie oznacza wcale zastąpienia czy bozużyteczności badań empirycznych"'. Autor ten słusznie też zauważa, iż ..Podstawowy... problem badawczy pedagogiki ogólnej nie polega na zastąpieniu logiki myślenia dyskursywnogo prze2 myślenie rozumiejące, oparte na logice komunikacyjnej, lecz na znalezieniu 2wią/ku między Scjenlyslycznie i prakseologicznie a hermeneutycznie uprawianą refleksją o edukacji...”¹.

Przedstawiony wyżej podział nie jest zbieżny z rozróżnieniem pedagogiki i pedagogii w ujęciu $. Kunowskiego. Pedagogika - jak wskazuje len uczony -o/nac/a teoretyczną wiedzę i naukę o wychowaniu, zaś „pedagogia oznacza samo dzieło wychowania, zespół czynności i umiejętności wychowawczych, np. pedagogia domowa, szkolna. Kościoła” . inaczej rzecz ujmując pedagogika jest ..nauką, której przedmiot stanowi sprawa praktycznej pedagogu wszelkiego rodzaju (sztuki i techniki wychowania)...”*. Nawiązując do tego stanowiska przyjmuję, że pedagogia jest obiektem penetracji poznawczej zarówno pedagoga teoretycznie zorientowanego, jak i pedagoga praktycznie zorientowanego, przy czym tylko len drugi ma intencję służenia pedagogii i jej formowania.

Pedagogika teoretycznie zorientowana i pedagogika praktycznie zorientowana istnieją na podstawie wiedzy pedagogicznej, uzyskiwanej w wyniku

’ LJemeny •ntwlolngii badan w-    htr>ncncuiy% ziiej, Ziclnria Góra 19^6. Wyciu*-

niiriwo WSP. $.6.

¹ tamże, s. .13.

Podstawy h-spńicznr.fi ptiianoj^ki. W.wiwa !V>$. Wydawnictwo Salw jarskie, s. 2<\.

*■ Tamże, s. 77.

poznania naukowego, przeto dla uprawiania tyci) pedagogik podstawowe znaczenie maj;} wartości poznawcze (/wiązane z poznawaniem świata), jako jeden z rodzajów wartości obok m in. wartości moralnych, wartości estetycznych, wartości biologicznych, wartości ekonomicznych, wartości społecznych'.

Za naczelna wartość poznawczą uznawana jest przez filozofów prawda, zaś podstawowymi wartościami w ścisłym sensie poznawczymi, u podłoża których znajduje $:ę prawda. s;j zdaniem M. 1 lcmpolińskiego:

Obiektywność „pojęta jako własność osiągniętych rezulialów poznawczych*’^{1 2 3}. Według lego autora ..z pojęciem obiektywności jako wartości rezultatów poznawczych związane jest najściślej pojęcie prawdy”^v.

h) R(u'}otuihu>ść. pojęcie lo „ma odniesienie bądź do rezultatów poznawczych, sposobu ich opracowania, wyrażenia i zakodowania, bądź leż odnosi się do podmiotu poznania, a także jego władz poznawczych i czynności pozna* wczych"⁴. Co się tyczy racjonalności odnoszonej do podmiotu poznania lo można wskazać za I . Hejnicką-Rezwińską, żc najczęściej oznacza ta racjonalność:

..a) postawę, w której nie przyjmuje się niczego bez uzasadnienia - bez dama racji,

b)    wartościowanie pewnego typu racji jako lepszych (lepiej uzasadniających. mających większą moc przekonywania, większe znaczenie, uznawanych za bardziej racjonalne...)'’⁵.

c)    pewność (wymóg osiągania wiedzy pewnej) uznawana za wartość w tradycyjnej filozofii poznania a obecnie mniej szeroko akceptowana*-.

W. Morszczyński nawiązując do poglądów N*. Haitmanna pisze, iż ..Wartości poznawcze pojmuje się jako to, co przysługuje myśli ludzkiej (np. odkrywczość, prawdziwość, twórczość) lub jako wartości takich wytworów poznania.

T K.iki-knrńr. V    < m.• *<• ‘

1

K. Denek stwerdm, że „Wartości s;, kategorii !>?ća:i i.auk o edukacji Budują podstawy każ Jej pedagogiki Stanowi;, dla nici rrr.dto inspiracji; dyrektyw    Uclc edukacji szMuej.

Poznań Toruń 1004, Wydawnictwo ..Edyu>r’. >.l 1)

2

*■ /•rmuti rtAU'Z<^J,U‘i wurtośiią piKr.am'Z<J, „Studiu Pilo/ofirznc", 1WW. m I 2. 5.Iż. Autor ten pisze: „'/otwieranie się obiektywnych treści w naszych teoriach i sadach o rzeczywistości. a więc Treści. (X> pierwsze, otin rwących się do obiektywnej rzeczywistości. a po drugie. adekwatnych do rzeczywistości opisywanej, jest podstawowym, niezbędnym warunkiem skutecznegn dział anta Człowieka w je po otoczę i n ($ .3).

3

* Tamże. s. 13.

4

"■ Tamże. s. 13.

5

" IV poszukiwaniu r*njvna!noiti pn!*ku>t pedagogiki współcy-wej. w: Rucjunainwić crrfcgo* giki. i w kJ red. T. Hcjnickiej-Iiezwińskicj. Bydgoszcz UM5. Wydawnictwo WSP. s.14.

² 11 e m poi i ńs ic i. Prawda, s. 14.