skanuj0001

Zamiar udowodnienia tych analogii jest u Rachel Bespaloff oczywisty, gdy wykazuje związki istniejące między profety-. zmem Homerowym i biblijnym, nadając jednocześnie epopei Homera nowe znaczenie w naszych czasach - bardziej Kier-kegaardowskie niż egzystencjalistyczne. .W znacznej mierze, z ' tego punktu widzenia dzieło jej może rościć Osobie prawo do. V, istotnego znaczenia; a gdyby nawet był to jedyny powód, ćał%'j.': kowicie by wystarczył. .    " z '-'

1947    '    '

Przełożyła Danuta Borkowska

Kilka uwag o kiczu

: (Odczyt)

'M.. Pozwolą państwo, że zacznę od ostrzeżenia: proszę nie oczekiwać, że dostarczę wam precyzyjnych.definicji; wszelkie filozofowanie^-jest:bujaniem w obłokach i z filozofią sztuki sprawa z pewnością nie przedstawia się inaczej. Jeśli więc przypadkiem stwierdzę, że chmura przypomina wielbłąda, bądźcie równie usłużni jak Poloniusz i zgódźcie się ze mną. W przeciwnym razie napotkacie zbyt wiele nie rozstrzygniętych pytań, a tych się obawiam, ponieważ nie mógłbym na nie od-... powiedzieć inaczej, niż pisząc trzytomcfwe dzieło o kiczu, a tego wolałbym uniknąć.

Co więcej, nie wypowiadam się właściwie o sztuce, lecz o pewnej postawie życiowej. Kicz nie mógłby bowiem ani po-. wstać, ani przetrwać, gdyby nie istniał człowiek, który lubi kicz i jako producent sztuki chce go wytwarzać, a jako konsument sztuki gotów jest go kupować i nawet dobrze za niego zapłacić:, sztuka w najszerszym znaczeniu, tego słowa jest za-;:wsze, odbiciem określonego człowieka i jeśli kicz jest kłamstwem - jak się go często i słusznie określa - to zarzut ten go-■ dzi w Człowieka, który potrzebuje takiego kłamliwego i upiększającego ^zwierciadła,-aby się w nim rozpoznać i z prosto-. duszną-'przyjemnością przyznać się do swoich kłamstw. Oto : fenomen, którym pragnę się zająć.

Rozważając zjawiska z zakresu historii idei należy uprzytamniać sobie obraz środowiska,, w którym one się narodziły i oddziaływały, a więc w niemałym stopniu także obraz architektury, ona bowiem jest znamienna dla każdej epoki; gdy myślimy o kulturach azjatyckich, o Egipcie, gotyku, renesan-

103