stolarstwo9

— 124

Mo 6 łutów mastyksu,    3 łuty terpentyny weneckiej,

3    „ sandaraki,    32 „ spirytusu,

3.    Lakier szellakowy:

8 łutów szellaku, 2 łuty sandaraki, 1 łut weneckiej terpentyny, 50 łutów spirytusu.

Lukier szellakowy brunatny, np. na skrzypce i t. p.: 16 łutów szellaku, 32 łuty sandaraki, 8 łutów mastyksu, 8 łutów żywicy elemi, 16 łutów terpentyny weneckiej, 4 łuty smoczej krwi, 1 łut orleanu, 256 łutów spirytusu.

4.    Lakiery kopalowe:

Lakiery kopalowe są najlepsze i najmocniejsze ze wszystkich; ich wyrabianie jednak połączone jest z wielkiemi trudnościami, gdyż kopal niełatwo rozpuszcza się ani w spirytusie, ani w olejku terpentynowym. Lakier kopalowy, tak za pomocą spirytusu, jako i olejku terpentynowego robiony, wtenczas jest najlepszy, gdy kopal rozpuszcza się w parze olejku lub spirytusu następującym sposobem: W naczynie szklane nalewa się alkohol lub olejek terpentynowy, poczćm zawiesza się na szyi naczynia woreczek gazowy, napełniony kawałkami kopalu wielkości grochu, tak, aby woreczek około l'/2 cala nad powierzchnią spirytusu lub olejku wisiał. Otwór naczynia zanurza się mokrym pęcherzem, przekłutym igłą, poczćm naczynie zanurza się w wodnej lub piaskowej kąpieli; przyczćm pilnować należy, aby spirytus nie zawrzał, lecz tylko się rozgrzał. Co do olejku terpentynowego, lepiej jest nawet jeżeli takowy zawrze. Po rozpuszczeniu się wszystkiego kopalu , rozciek filtruje się, i lakier jest gotowy.

Drugi sposób robienia bezfarbncgo kopalowego lakieru jest następujący: 4 części (co do wagi) kamfory rozpuszcza się w 48 częściach eteru siarkowego, potćm sypie się do tego 16 części wyborowego i jak najlepiej sproszkowanego kopalu, i wszystko razem w dobrze zakorkowanćj butli miesza się z sobą. Następnie dodaje się do roztworu tego 16 części spirytusu, mającego 87° Tralles’a czyli c. g. 0,84, i jedna część rektyfikowanego olejku terpentynowego, i nanowo się miesza.

Lakier ten po zrobieniu wygląda jak gęsty jednostajny płyn, potćm jednak dzieli się na dwie części: dolną gęstszą, i górną jaśniejszą, która właśnie do lakierowania się używa; dolna z,aś część musi być nanowo eterem i kamforą przerabiana.

Chcąc zrobić lakier kopalowy za pomocą olejku terpentynowego, należy zmieszać: 6 łutów olejku lawendowego i 1'.'₂ łuta kamfory, w szklanem naczyniu; mieszaninę utrzymywać w cieple, dopóki kamfora się nie rozpuści i rozczyn nie zawrze; potem 4 •łuty jasnego czystego kopalu dodawać potrochu, i wszystko razem mieszać, dopóki kopal się nie stopi; nakoniec przylać do tego 8 łutów rektyfikowanego terpentynowego olejku. ~

Rozpuszczenie odbywa się z większy łatwością, przydając do G łutów olejku lawendowego i '/i łuta kamfory, tylko 2 łuty miałko utartego kopalu, a do rozczynu dolewając tyle wrzącego terpentynowego olejku, ile potrzeba do nadania lakierowi żądanej płynności. Zamiast olejku lawendowego, można użyć olejku rozmarynowego, który połączony z. kamforą, rozpuszcza większą ilość żywicy.

Następujący lakier kopalowy, złoto-żółtego koloru, dobrze wysycha, nie pęka i nadaje piękny połysk drzewu: 1 funt kopalu wschodniego roztapia się w glinianem naczyniu z wszelką ostrożnością , dolewa się do niego powoli 6 łutów pokostu lnianego, i rozrzedza się, przy ciągłem mieszaniu, 3'/ł funtami francuzkie-go olejku terpentynowego. Przy dolewaniu olejku naczynie z ognia zdjąć potrzeba, aby się płomieniem nie zajęło.

5. Lakier dammarowy:

Żywica dammar rozpuszcza się zupełnie w olejkach eterycznych i tłustych. Dobra żywica musi być jasnego koloru żółtego, przezroczysta i z połyskiem szklanym na rozłamie; białe i nieprzezroczyste kawałki psują lakier. Dla zrobienia lakieru z tej żywicy, rozpuszcza się 1 funt sproszkowanego dammaru, na wolnym ogniu, w 1 '/2 funtach olejku terpentynowego, dolewanego w małych ilościach, w naczyniu Żelaznem cynowanem. Gdy się żywica rozpuści, dolewa się pozostała reszta olejku, po zdjęciu naczynia z ognia, przy ciągłem mieszaniu. W końcu rozciek filtruje się przez tkaninę drucianą. Dla zmniejszenia kruchości tego lakieru, dodać można na 1 funt żywicy 3 drachmy kamfory, dla powiększenia twardości, nieco lakieru kopalowego, a dla rozrzedzenia, jeszcze więcej olejku terpentynowego.

Podamy tu jeszcze przepis lakieru, służącego do powlekania drewnianych podłóg, posadzek i t. p. Rozpuszcza się 5 funtów szellaku w 8 kwartach spirytusu, następnie 7* funta żywicy elemi w 1 /_s kwartach terpentynowego olejku, i miesza się je z sobą.

Podłoga poprzednio maluje się farbą klejową właściwego koloru , ,i naciera olejem lnianym, a w końcu powleka się przynajmniej dwa razy powyższym lakierem. Do zagruntowania użyć najlepiej okry z bielą ołowianą (bleiwaseml. Tak powleczona podłoga może być w razie potrzeby oczyszczona wodą; po zużyciu przyjmuje nanowo połysk, przez wytarcie olejem lnianym, i raz do roku tylko lakierem nanowo pociąganą być potrzebuje. Powłoka ta wysycha prawie pod pędzlem, ma trwałość farby olejnej, i nie posiada żadnego odrażającego zapachu.