img028 (40)

Międzynarodowa ochrona praw człowieka. Zarys 117

ROZDZIAŁ VII: OCHRONA PRAW CZŁOWIEKA W PROCESIE KBWE/OBWE

1. Cele i zadania KBWE/OBWE

W 1973 r., w okresie odwilży politycznej w Europie (po zawarciu układów między RFN a ZSRR, RFN a Polską), rozpoczęła w Helsinkach obrady Konferencja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie. W końcowym jej stadium uczestniczyło 35 państw, w tym Kanada i USA.

Efektem konferencji było przyjęcie 1 sierpnia 1975 r. Aktu Końcowego. Dokument ten do 1989 roku, a więc do czasu zakończenia politycznego podziału Europy, odgrywał istotną rolę politycznego instrumentu stabilizacji współpracy w Europie w ramach utrzymania równowagi trzech grup państw w nim uczestniczących, tj.: państw-stron bloków polityczno-wojskowych - NATO i Układu Warszawskiego oraz państw neutralnych i niezaangażowanych.    .——-

Po 1989 r. dokonały się zmiany polityczne, co zweryfikowało koncepcję KBWE, jej rolę i pozycję. Przeprowadzono to podczas szczytu KBWE w Paryżu w listopadzie 1990 r., w postaci Paryskiej Karty Nowej Europy, w której 22 państwa deklarowały nowe stosunki między Wschodem a Zachodem w Europie. W 1992 r. odbyły się trzy posiedzenia KBWE, które modyfikowały Kartę. Efektem była zmiana dotychczasowej formuły funkcjonowania organizacji, poprzez wprowadzenie - obok spotkań na szczycie i seminariów ekspertów - stałych organów międzyrządowych. Zakończeniem tego procesu był szczyt w Budapeszcie, który -w przyjętym 6 grudnia 1994 r. dokumencie Decyzje Budapeszteńskie - przemianował Konferencję Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie na Organizację Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie ze skutkiem od 1 stycznia 1995 r.

Organizacja ta jednak nie posiada statuja, takiego jak np. Rada Europy, i tym samym jej struktura i członkostwo, a także cele i zasady działania są zawarte w wielu dokumentach powstałych w latach 1975-1995.

W OB WE uczestniczy obecnie 55 państw, w tym USA i Kanada oraz azjatyckie kraje powstałe na gruzach ZSRR¹¹⁶.

Cele OBWE wstępnie zostały nakreślone w Akcie Końcowym KBWE w postaci tzw. trzech koszyków, które były rozszerzane i precyzowane w późniejszym okresie. Obecnie można wyodrębnić następujące części procesu paneuropejskiego, które natźw konferencjach przeglądowych, co dwa lata są poddawane ocenie, i gdzie inicjowano wiele wspólnych działań:

1. Wymiar polityczny - są to działania na rzecz umacniania bezpieczeństwa i rozwijania współpracy poprzez wielostronny dialog polityczny i negocjacje;

¹¹⁶ Status stowarzyszonego partnera ma Japonia, Korea Południowa i Tajlandia, a także Algieria, Egipt, Izrael, Jordania, Maroko, Tunezja.