img015 (49)

Międzynarodowa ochrona praw człowieka. Zarys 99

ROZDZIAŁ VI. OCHRONA PRAW CZŁOWIEKA W RAMACH RADY EUROPY

1. Geneza, cele Rady Europy

Rada Europy powstała 5 maja 1949 r., kiedy to 10 państw Europy Zachodniej podpisało statut organizacji (wszedł w życie 3 sierpnia)⁹⁰. Wśród przesłanek powołujących tę organizację znalazło się również przywiązanie do wartości duchowych i moralnych wspólnych dła wszystkich narodów i stanowiących źródło wolności osobistej, wolności politycznej i rządów prawa. W art. 3 wpisano zasadę, iż wszystkie osoby pozostające pod jego jurysdykcją korzystają z praw człowieka i podstawowych wolności⁹¹.

Jednym z podstawowych celów Rady Europy jest rozwój zasad demokracji parlamentarnej oraz praw człowieka, dlatego też ich ochrona jest priorytetem w jej działalności. W tej dziedzinie Rada Europy wyznaczyła cztery podstawowe kierunki działania-.

1)    Wzmacnianie solidarności europejskiej w duchu poszanowania jednostki, jej wolności, praw socjalnych, ekonomicznych i kulturalnych;

2)    Wykrywanie nowych zagrożeń dla praw człowieka i godności ludzkiej;

3)    Popularyzację praw człowieka w społeczeństwie;

4)    Rozwój wychowania i informacji na temat praw człowieka w szkołach, instytucjach publicznych związanych z tzw. ministerstwami siłowymi.

Priorytet tej dziedziny aktywności wynika z tego, że właśnie prawa człowieka umożliwiają urzeczywistnienie zasad określonych priorytetowo w statucie, są podstawowymi wyznacznikami stopnia demokratyzacji systemu państwa i pretendują do oceny i zakwalifikowania danego państwa do grupy „państw prawnych”.

Po 1989 r. Rada Europy stanęła przed dylematem - jak pogodzić jej zasady z dążeniem do rozszerzenia organizacji na wschód, a więc na te państwa, które nie w pełni je respektują, czy dopiero je wprowadzają. Zdecydowano, że należy takie państwa przyjąć, z jednoczesnym ich zobowiązaniem, aby dostosowały swoje struktury, prawo, praktykę do standardów obowiązujących państwa demokratyczne. Każdorazowo przy przyjmowaniu nowego członka Zgromadzenie Parlamentarne w swojej opinii zalecającej przyjęcie danego państwa formułuje taką listę, która, w miarę przyjmowania krajów⁹² coraz dalszych od takich standardów, była bardziej szczegółowa i dłuższa.

⁹⁰    Byli to przedstawiciele Belgii, Danii, Francji, Irlandii, Holandii, Luksemburga, Norwegii, Szwecji, Wielkiej Brytanii, Włoch.

⁹¹    Statut Rady Europy, [w:] Prawo w stosunkach międzynarodowych. Wybór dokumentów..., op. cit., s. 423.

⁹²    W 2004 r. Rada Europy liczyła 45 członków.