img419 (9)

i pewien Arni posiadali wspólnie statek, a grupa być może tworzyła spółkę. Istnieje jednakże szczególne znaczenie felagi występujące na kamieniach runicznych i może tu chodzić właśnie o taki przypadek. Czasami wydaje się ono odnosić do członka zamkniętej grupy, takiej jak wojsko i wtedy znaczy prawdopodobnie „towarzysz, towarzysz broni”. Na kamieniu w Arhus Qzurr jest także opisany jako bardzo dobry drengr, słowo, które w tym kontekście musi być przetłumaczone „młody wojownik”. Tytuł jest całkiem powszechny na tych pomnikach, chociaż konotacje militarne nie zawsze są jasne. Dobry przykład znajduje się na kamieniu w Haddeby, w Szlezwiku. Został on wzniesiony przez Thórólfra, opisanego jako Sveinna hempcegi i wymienia jego felagi, Eirikra, „który spotkał śmierć, kiedy drengiar (liczba mnoga od drengr) oblegali Hadebby. Był panem statku i bardzo dobrym drengr”. Jasnym jest, że Thórólfr i Eirikr należeli do tej samej drużyny. Byli towarzyszami, drengiar, a Thórólfr ma dalszy tytuł: był on hempcegi jakiegoś Sveinna. Tytuł ten, hempcegi, znaczy dosłownie „zarządca domu” i odnosi się do wspólnoty domowej kogoś szlachetnie urodzonego, jego dostojnika. Sveinn był widocznie królem, gdyż inny kamień z Haddeby odnosi się do tego samego oblężenia: „Król Sveinn ustawił ten kamień ku pamięci Skaróiego, jego hempcegi, który podróżował na zachód, a teraz spotkała go śmierć w Haddeby”. Innym tytułem na kamieniu jest pegn, dosłownie „sługa” ale tutaj - sługa wysoko postawiony, urzędnik, starszy mężczyzna, który był urzędnikiem króla lub arystokraty. Znajdują się także sporadyczne odniesienia do tytułu lub stopnia, z których jednym jest landmannr, dosłownie „ziemianin”. Sporadycznie występują również swoiste i odpowiedzialne stanowiska: jednym z nich jest vikingavęrbr, człowiek, który miał obowiązek koordynować obronę przed piratami.

W tej późnej epoce wikingów otrzymujemy obraz spójnego i uporządkowanego społeczeństwa, hierarchicznego, z jasno zdefiniowanymi rangami poniżej króla. W tym społeczeństwie kobiety miały własne miejsce. Mogły, jak widzieliśmy, dziedziczyć i nadzorować dobra. Często przejmowały inicjatywę w wznoszeniu kamieni runicznych, a ponieważ ich mężowie umierali często z dala od domu, musiały ponosić odpowiedzialność za utrzymanie domostwa nietkniętego i dobrze prosperującego. Jednak stosunkowo rzadko znajdujemy kamienie runiczne wzniesione ku ich pamięci. Sławnym przykładem jest pełen wdzięku i elegancji filar z Dynna, w Opland (Norwegia), który kiedyś stał na kurhanie grobowym na tamtejszej farmie. Z wyrytymi dekoracjami przedstawiającymi Trzech Mędrców pod bożonarodzeniową gwiazdą, jest to dzieło z wczesnego okresu chrześcijaństwa na tych terenach, a napis oddaje jeden z aktów społecznej i chrześcijańskiej dobroczynności, jaki widzieliśmy już wcześniej: Gunnvęr gerdi bru, prydrtks dóttir, eftir Astridi, dóttur sina. Su var mar hęnnurst a Hadalandi, „Gunnvęr, córka Thryórfka ufundowała most ku pamięci swej córki AstnćSr. Była najzręczniejszą dziewczyną w Hadeland”. Niezłe epitafium na drogę do wieczności.