IMG 05

wem tego rodzaju technik — żywionych dotychczas przez ogól uczniów klasy stereotypowych i nierzadko krzywdzących opinii o omawianym i ocenianym wspólnie uczniu sprawiającym trudności wychowawcze.

Skuteczność technik sondażu opinii o uczniach zależy w dużej mierze od demokratycznej postawy wychowawcy klasy, życzliwej i przyjaznej atmosfery w klasie oraz wewnętrznej zgody uczniów na ich przeprowadzenie. W przeciwnym razie istnieje prawdopodobieństwo otrzymania efektów przeciwnych od oczekiwanych.

Techniki sondażu opinii o uczniach polegają na wspólnym zgłaszaniu przez ogół uczniów klasy swych uwag i ocen pod adresem' chłopca lub dziewczyny, którzy dobrowolnie zgodzili się uczestniczyć w zaaranżowanym spotkaniu. Głównym celem tak rozumianych technik jest przede wszystkim przyjście z pomocą ocenianemu uczniowi poprzez zobiektywizowanie wypowiadanych przez uczniów opfinii i budzenie pragnienia zmian w zachowaniu danego ucznia.

Wyróżnia się dwa rodzaje takich technik, mianowicie technikę sondażu negatywnych i pozytywnych opinii o uczniu oraz technikę sondowania wyłącznie pozytywnych opinii o uczniu. W przypadku obu technik obowiązuje przestrzeganie kilku podstawowych warunków. Są nimi, między innymi:

—    całkowita dobrowolność udziału w nich uczniów;

_;— wypowiadanie opinii i ocen - służących faktycznej pomocy koledze (koleżance);

—    zachowanie przez wszystkich uczniów pełnej dyskrecji w omawianych sprawach;

—    wykluczenie wszelkiego rodzaju sankcji i jakiejkolwiek presji zewnętrznej.

Każda z wymienionych technik różni się zakresem zgłaszanych opinii.-W pierwszej z nich — zgodnie z jej nazwą — uwzględnia się zarówno negatywne, jak pozytywne opinie, a w drugiej zaś tylko opinie pozytywne. Szczególnie cenną w przypadku uczniów społecznie nieprzystosowanych jest technika sondażu pozytywnych opinii o uczniu. Pierwsza z nich wydaje się celowa zwłaszcza w odniesieniu do uczniów, których stopień nieprzystosowania społecznego nie jest zbyt wysoki.

162

Technika sondażu negatywnych i pozytywnych opinii o uczniu przewiduje — oprócz wyjaśnienia celu, jaki zamierza się osiągnąć z jej pomocą i zarysowania charakterystycznego dla niej przebiegu — wypowiadanie najpierw opinii negatywnych, a następnie opinii pozytywnych. Zgłaszanie negatywnych opinii w pierwszej kolejności podyktowane jest względami psychologicznymi. Uczeń bowiem, który najpierw dowiedziałby się o pozytywach, co do własnej osoby, a dopiero w drugiej kolejności o swych niedomaganiadh (słabościach), mógłby odnieść wrażenie, że ■zgłaszane wcześniej pozytywne cechy jego zachowania były jedynie czystą kurtuazją. Szczególną wagę przywiązuje się do opinii pozytywnych, wypowiadanych także przez uczniów, którzy wcześniej zgłaszali opinie negatywne. W ogóle przestrzega się tu zasady, aby wypowiedzi tego typu były bogatsze i liczniejsze od składanych wcześniej opinii negatywnych. Dzięki temu prawdopodobnie oceniani uczniowie przekonują się, że mają więcej przyjaciół w klasie, niż się spodziewali.

Dla przykładu przytaczam kolejno negatywne i pozytywne opinie o zachowaniu się ucznia, zgłoszone w klasie VI podczas godziny wychowawczej:

Wypowiedzi dotyczące opinii negatywnych:

—    Na przerwach rozbija się i każdego chciałby zaczepić (chłopiec).

—    Podstawia czasami nogi i rzuca teczkami (dziewczynka).

—    Bije dziwczynka. Strzela z procy (dziewczynka).

—    Nieraz nie uczy się. Jest tak samo leniwy, jak ja (chłopiec).

—    Rozmawia na lekcjach (dziewczynka).

—    Nie lubi dziewczynek, bo to już widać po jego zachowaniu (dziewczynka).

—    Za bardzo koleżeński to on nie jest (dziewczynka).

—    Czasami bawi się na lekcji (chłopiec).

—    Dzisiaj zapomniał ciapów (chłopiec).

Wypowiedzi dotyczące opinii pozytywnych:

—    Nie jest tchórzliwy, nie wydałby nikogo, a że dziewczynek nie lubi, to jest jego sprawa (chłopiec).

—    Potrafi być czasami koleżeński (dziewczynka).

—    Dla swoich kolegów jest bardzo dobry. Takim jest np.

163

u*