IMG41 (2)

Poglądy

współczesne

Wszystkie trzy przedstawione tu teorie rozpatrywane oddzielnie nie oddają całokształtu złożonego procesu [emocjonalnego. W. James i C.G. Lange zwrócili uwagę na zmiany w narządach wykonawczych. W. Cannon i Ph. Bard na rolę wzgórza, M.B. Arnold na rolę kory mózgowej. Dopiero łączne rozpatrywanie wszystkich składników procesu emocjonalnego pozwala na zrozumienie mechanizmu powstawania emocji.

Współcześnie uważa się, że różnym treściowo emocjom odpowiadają różne obszary regulujące zachowania emocjonalne. Regulacja ta dokonuje się przez ośrodki ułożone hierarchicznie w różnych piętrach mózgu. Dla wystąpienia procesu emocjonalnego konieczne jest pobudzenie wszystkich pięter.

I Można to zilustrować doświadczalnym wywoływaniem agresji u kota. Drażnienie okolic mózgu poniżej podwzgórza powoduje wystąpienie izolowanych objawów zachowania agresywnego, takich jak jeżenie się grzbietu. Drażnienie podwzgórza wywołuje reakcję całościową — kot syczy, tuli uszy, wygina grzbiet, uderza wyciągniętymi pazurami. Reakcja ta od reakcji pełnej różni się tym, że pozornie wściekłe zwierzę nie koncentruje ataku na określonym przedmiocie. Pozwala się wziąć na ręce itp. Reakcja wściekłości regulowana jest też na wyższych piętrach mózgu. Stwierdzono, że wycięcie części jądra migdałowatego, mieszczącego się w układzie limbicznym, powoduje wzrost gotowości do reakcji agresywnych.

Koncepcja

Konorskiego

Zdaniem Jerzego Konorskiego¹ emocje różne pod względem treści powstają w odrębnych strukturach uformowanych hierarchicznie, posiadających część pobudzającą, odpowiedzialną za uruchomienie danej reakcji, i antagonistyczną część hamującą, odpowiedzialną za zniesienie lub przytłumienie danej reakcji. Stwierdzono także, że znak emocji zależy od pobudzenia odrębnych organizacji mózgowych. W Układzie limbicznym i podwzgórzu' istnieją obszary, których drażnienie jest

213

1

Za J. Reykowskim: Eksperymentalna psychologia emocji. Warszawa 1968, KiW. ■