IMG�72 (2)

w badanym materiale mogą być znajdywane różnego rodzaju struktury podobne do cyst czy jaj pasożytów, które, przy małym doświadczeniu i wiedzy badającego, mogą być przyczyną poważnych błędów diagnostycznych.

Należy tu wymienić niektóre stałe składniki kału: drożdże i bakterie, które mogą być mylone z cystami pierwotniaków. Także złuszczone komórki nabłonka odbytu, makrofagi, czy też komensaliczny Blastocystis, pyłki sosny i innych roślin, krople tłuszczu, granule skrobi, a nawet drobne pęcherzyki powietrza mogą przypominać cysty pierwotniaków czy jaja helmintów.

Przy badaniach kontrolnych po przeprowadzeniu leczenia, wykonywanych w celu oceny skuteczności zastosowanej terapii, należy przestrzegać zasady, aby były one podejmowane w odpowiednich interwałach czasowych i liczbie, stosownie do danego rodzaju parazytozy.

Wybrane metody badania kału -Makroskopowe badanie kału

Makroskopowe badanie kału umożliwia znalezienie - zwykle po prowokacji dietetycznej , względnie leczeniu - kilkucentymetrowe, poruszające się człony tasiemca Taenia saginata, człony T. solium, dorosłe owsiki Enterobius vermicularis; czasami - całe, mierzące nawet powyżej 20cm długości, osobniki dorosłe glisty Ascaris lumbricoides.

Okazy pasożytów, które mogą być widoczne w kale, wybiera się do wody lub płynu fizjologicznego. Można je następnie poddać jednej z kilku procedur, umożliwiających dokładne zróżnicowanie gatunkowe przy pomocy mikroskopu świetlnego (np. wykonać barwienie różnicowe członów tasiemców), lub utrwalić w 70% alkoholu etylowym czy w 10% roztworze formaliny.

-Mikroskopowe badanie kału

-    Preparat bezpośredni z materiału nieutrwalonego (mokry)

-    Metoda z utyciem roztworu fizjologicznego i płynu Lugola -

ok. 2mg kału umieszcza się na szkiełku podstawowym, dodaje kroplę roztworu fizjologicznego NaCl oraz kroplę rozcieńczonego kilkakrotnie płynu Lugola (roztworu jodu w jodku potasu).

Po dokładnym wymieszaniu bagietką i przykryciu szkiełkiem nakrywkowym bada się podbarwioną próbkę

pod mikroskopem (powiększenia obiektywu 10x oraz 40x).

W powyższy sposób można wykryć: jaja przywr, tasiemców, nicieni, cysty pierwotniaków.

-    Metoda Kato-Miury

ok. 0,05g kału umieszcza sie na szkiełku podstawowym, przykrywa celofanem uprzednio moczonym przez 24 godziny w roztworze glicerolu i 3% wodnego roztworu zieleni malachitowej

(lOOml glicerolu, 100 H2O, lml roztw. zieleni malachitowej).

Przez celofan ugniata się grudkę kału (korkiem gumowym, szkiełkiem), pozostawia na 1 godzinę w temperaturze pokojowej, następnie ogłada pod mikroskopem. Jest to metoda przydatna do wykrywania jaj przywr z rodzaju Schistosoma.

-    Preparat trwały

-    cienki rozmaz kału wykonany na odtłuszczonym szkiełku podstawowym można poddać barwieniu np.: hematoksyliną wg Heidenheina czy trichromem wg Wheatley'a. Trwałe preparaty są wykonawane dla dokładnego zróżnicowania gatunkowego pasożytów; mogą one być wykonywane również w celach dydaktycznych.

Preparat trwały może być wykonany ze świeżego lub utrwalonego materiału.

Metody zagęszczające

Mikroskopowe badanie bezpośrednich preparatów kału może nie być miarodajne z powodu niewielkiej liczby pasożytów w badanym materiale, w danej fazie zarażenia.

Z tego względu zaleca się stosowanie metod zagęszczających.

Wyróżnia się następujące metody zagęszczania pasożytów w materiale koproskopowym:

a)    flotacyjne,

b)    sedymentacyjne.

W metodach flotacyjnych miesza się w probówce o pojemności lOml próbkę kału z roztworem, którego gęstość względna jest dużo większa niż pasożytów, co powoduje, że „wypływają” one na powierzchnię naczynia; materiał zbierany z powierzchni - bezpośrednio przykrytej szkiełkiem nakrywkowym lub pobrany ezą, służy do wykonania preparatów, które, po ewentualnym podbarwieniu, bada się pod mikroskopem.

Jako roztwór flotacyjny stosuje się np.:

33% roztwór siarczanu cynku, względnie nasycony roztwór soli kuchennej. Próbki mogą być badane pod mikroskopem po upływie ok.15 -20 minut.

Metodą tą dobrze wykrywalne są cysty takich pierwotniaków Giardia lamblia, a także jaja helmintów.

W metodach sedymentacyjnych stosuje się roztwory o mniejszej gęstości, tak, że pasożyty opadają na dno naczynia, skąd zebrany materiał bada się pod mikroskopem.

W metodzie dekantacji z wodą w zlewce ok 250ml rozciera się dokładnie 2

-    5 g kału, początkowo w niewielkiej ilości wody, następnie dodaje wody do pełna i pozostawia próbkę na ok. pół godziny. Po upływie tego czasu płyn z nad osadu zlewa się delikatnie, ponownie zalewa się osad wodą i znów pozostawia na ten sam przeciąg czasu. Procedurę te powtarza się kilkakrotnie, aż do momentu, gdy płyn nad osadem będzie w miarę klarowny. Wówczas pobiera się

71