lichtarski (175)

350 » Współpraca przedsiębiorstwa z innymi podmiotami gospodarczymi

				V. Koncentracyjne rwarte
			IV. Koncentracyjne luźne
		Ul. Koordynacyjne
	II. Umowne
1. Bezumowne

Strukturalne

Funkcje

Kooperacyjne

Koncentracyjne

wymiana wzajemnie dostosowanych świadczeń na raudłch handlowych

wzajemnie zgodne rachowania rynkowe (w sytuacjach konkurencyjności)

•    umowy kupna--sprzedazy

•    umowy kooperacyjne (kooperacja produkcyjna)

•    inne umowy współpracy. npL kartelowe

•    konsorcjum

•    dzierżawa

•    leasing

•    wspólne przedsięwzięcia

(w tym spółki)

•    zjednoczenie wiodące

•    zrzeszenie asortymentowe

•    ośrodek branżowy

•    zrzeszenie dobrowolne

•    zrzeszenie obligatoryjna

•    izba gospodarcza

•    syndykat

zjednoczenie

przedsiębiorstwo prowa drące

koncern

holding

przedsiębiorstwo wielozakładowe

Rys. 43. Formy współdziałania gospodarczego przedsiębiorstw - zestawienie porównawcze

hentów) regulują przepisy kodeksu cywilnego i inne powszechnie obowiązujące normy prawa regulujące obrót towarowy.

Następny (II) stopień regularności, trwałości i natężenia więzi współpracy między przedsiębiorstwami polega na tym, że omówione cechy ulegają wzmocnieniu (w porównaniu zc stopniem I), przedmiot zaś współpracy (świadczeń, w spólnych działań) jest wcześniej uzgodniony i wraz z innymi jej warunkami staje się przedmiotem umowy. Zakres przedmiotowy takiej (umownej) współpracy może być bardzo szeroki, praktycznie nieograniczony. Szczególnym i najbardziej rozpowszechnionym jej przykładem jest kooperacja produkcyjna. Tutaj też można zakwalifikować współpracę opartą na umowach dzierżawy i leasingu, a także porozumienie kartelowe.

Omawiana tu forma współpracy może się opierać nie tylko na dwu- lub wielostronnych umowach „realizacyjnych", ale może leż być organizowana z wykorzystaniem ogólnych umów o współpracy, noszących też nazwę porozumień gospodarczych [7. s. 51].

Porozumienia i umowy, jawne lub ciche, mogą regulować współpracę przedsiębiorstw, której przedmiotem są zarówno świadczenia (więzi typu A - rys. 41), jak też wspólne uzgodnienia działań (więzi typu B - rys. 42). Charakterystyczne dla omawianego (II) stopnia jest również to. że może się ona obywać bez jakichkolwiek zmian w strukturze organizacyjnej u partnerów i bez powoływania jakichkolwiek zewnętrznych jednostek organizacyjnych (tzn. może mieć charakter współpracy czysto funkcjonalnej) - ale w określonych przypadkach mogą być powoływane (wewnętrzne lub zewnętrzne) jednostki organizacyjne o charakterze czysto wykonawczym (nie pełniące żadnych funkcji o charakterze koordynacyjno--dyspozycyjnym wobec tworzących je przedsiębiorstw), działające ściśle według dyspozycji uzgodnionych i przekazanych przez ośrodki kierownicze podejmujących współpracę jednostek. Mogą to być np. wspólne ośrodki informatyczne, bazy transportowe, oczyszczalnie ścieków itp.

Wyodrębnione strukturalnie podmioty gospodarcze mogą także uzyskać odrębność ekonomiczno-prawną i stać się przedsiębiorstwami w formie spółki z o.o. (rzadziej spółki akcyjnej) lub spółdzielni.

Podczas realizacji współpracy w ramach omawianej formy mogą się zatem pojawić pewne elementy rozwiązań strukturalnych. W związku z tym może więc być uzasadnione posługiwanie się określeniem: strukturalna forma współpracy.

Kolejny, trzeci stopień „intensywności" OH) współpracy przedsiębiorstw sprowadza się — ujmując najogólniej — do powołania — w celu realizacji wspólnych działań (a więc głównie więzi typu B) — ośrodków koordynacyjno--dyspozycyjnych. Ośrodki (jednostki) te, o różnych formach strukturalnych, funkcjonują jednak w warunkach ograniczenia zakresu swobody wyznaczonego przez nadal niezależne ośrodki dyspozycyjne partnerów współpracy.

Jako przykład można tu wymienić współpracę wspartą utworzeniem i funkcjonowaniem:

•    wspólnego biura zbytu (syndykatu),

•    dobrowolnego zrzeszenia.

Przejście na kolejny (wyższy) stopień współpracy (stopień IV) oznacza ,wzbogacenic dotychczas omówionych form funkcjonalnych i strukturalnych ■ (instytucjonalnych) przez powołanie jednego, wspólnego ośrodka decyzyjnego, Czającego całością asocjacji. Dochodzi tu więc do skupienia (koncentracji) - w dużym stopniu — scalenia (integracji) nic tylko funkcji, ale też struktury, na