mity065

132 Mosoch (Moskwa)

sami zwali, ale Mosochos, Moschos, Mesech, Modocas, Mossenos, Moschoicoicos etc. od tego ich patriarchy ich Mosocha Japhetowica, nie od tej dzisiejszej nowej nazwy Moskwy" (tamże s. 92-93). Wszakże przez wiele wieków zarzucili nazwę Mosoch, zwąc się, od „onych trzech bratów xiążąt Waragskich" i ich następców „Rusią i Rusakami" i dopiero „przed lat dwiema sty i kilkiemdziesiąt (...) to starodawne imię patriarchy Ruskiego i Sarmatskiego Mosocha wskrzesili, gdy się Moskwa od Moskwy miasta i od rzeki" zaczęła nazywać. W dalszym ciągu Stryjkowski wiąże z Mosochem i jego pobytem nad Morzem Czarnym założenie starożytnej złotonośnej Kolchidy. Dokładniej określa obszary opanowane przez potomstwo Mosocha na północy: „wszistkie pułnocne krainy i międzywschodnie części świata, narodami Sławańskiego języka napełnili i począwszy od Kapadoc-kich i Kolchińskich królestw i wszędzie około Cimerium Bosphorum i Czarnego morza (...), Tanais, Oki, Wołgi, Chamy, Dniepru, Bohu, Desny, Dniestru, Dunaja aż do Dźwinnych i Niemnowych długim przeciągiem źrzódł, wszystki brzegi osiedli, na ostatek aż do Lodowatego i Bałtyckiego albo Wenedyckiego, po moskiewsku Wareckiego morza, które dziś Liflanty, Phinlandią i Szwecią oblewa, i Norwegiey dosięga, imię, moc i władzę Sławańskiego języka rozszerzyli" (tamże, s. 93). W jednej z siedemnastowiecznych kronik ruskich znajdujemy bezpośrednie nawiązanie trzech braci, -* Kija, Szczeka, Chorywa, i ich siostry Łybedzi do Mosocha, syna Jafeta, a wnuka Noego.

Postać Mosocha i przypisanie mu roli właściwego protoplasty ludów słowiańskich były wyrazem przekonania o jedności świata słowiańskiego (łącznie ze Słowiańszczyzną wschodnią tworzącą państwo Moskiewskie). Rywalizowała z tą teorią jednak i taka, według której rola praojca Słowian należy do -» Rifata, jednego z synów Gomera, najstarszego syna Jafeta. Temu Rifatowi tradycja przypisywała Paflagonię, a ponieważ Paflagończycy mieli się przed przeprawą do Italii nazywać Enetami (zob. u Długosza s. 86), pokusa skojarzenia ich (Enetowie znani byli już Homerowi!) z Wenetami, Wenedami (nie tylko tymi południowymi, gdzie Wenecja, lecz także północnymi, znanymi już autorom starożytnym, nad Bałtykiem, którzy notabene także w nowożytnej, zwłaszcza polskiej nauce historycznej, uważani byli często za [Pra-]Słowian), była dla erudytów epoki renesansu i baroku nie do odparcia. W dodatku postać Mosocha w Starym Testamencie została przedstawiona raczej negatywnie, co na przykład w samej Rosji przyczyniło się do wyraźnej rezerwy w przyjmowaniu teorii o pochodzeniu od niego, mimo że z drugiej strony wynosiło to w jakiś sposób Moskwę. W wyobraźni wspomnianych erudytów w roli protoplasty Słowian występował więc albo Mosoch, albo Rifat, albo próbowano połączyć oba poglądy, proponując swoisty „podział ról": od Mosocha mieliby pochodzić Słowianie wschodni („Moskowici-Ru-sowie"), a od Rifata - Słowianie południowi i zachodni. Zresztą i Ri-fatowi wyrósł konkurent w postaci starszego brata -» Aszkanaza -jego bowiem niektórzy autorzy (m.in. M. Bielski i A. Gwagnin) uważali za praojca „Sarmatów czyli Słowian". - Myl'nikov, 25 nn.