mity119

z

Zbigniew, Zbygniew - legendarny syn -» Lestka III. Kronikarz wielkopolski (c. 4), a za nim Długosz (s. 206), wymienili Zbigniewa na szesnastym miejscu listy dwudziestu synów Lestka III z nieprawego łoża (zob. Bolesław). Brak wiadomości, jaki kraj przypadł mu w udziale (zob. Spicygniew).

Zeriuani - lud słowiński. W wykazie plemion słowiańskich i niesłowiańskich, zamieszkałych na północ i wschód od granic państwa wschodniofrankijskiego, zwanym Geografem Bawarskim (poł. IX w.), wśród lakonicznych na ogół informacji o ludach i łiczbie ich „grodów" (civitates) znajduje się bardziej rozbudowana informacja o ludzie Zeriuani, „które jest takim krajem, że z niego wszystkie plemiona słowiańskie i ród (swój), jak zapewniają, wywodzą". Brak w nauce zgody, jaki lud Geograf miał na myśli. Najczęściej miano na myśli Siewierzan (ruskich w dorzeczu Desny lub w Bułgarii), szukano ich także na Pomorzu, identyfikowano z Serbami (bałkańskimi lub łużyckimi), łączono z zagadkową Białą Serbią i próbowano zlokalizować w północnej Wielkopolsce (T. Lewicki). Zagadkowa informacja Geografa Bawarskiego jest cenna jako potwierdzenie rodzimej tradycji wspólnego pochodzenia ludów słowiańskich w IX w. (Zob. też Ma-dżak.)

Złota Baba - rzekome bóstwo Słowian połabskich. Wymieniona przez Christiana Knauthego w XVIII w. i scharakteryzowana jako troskliwa akuszerka, przedstawiana ponoć jako stara niewiasta z jednym dzieckiem na łonie, a drugim stojącym obok.

zmora (mora) - istota półdemoniczna, dusząca śpiących ludzi, ewentualnie wysysająca mleko z piersi lub krew.