Obraz04 (4)

Natomiast 2 APanc, która była nie przystosowana do forsowania przeszkód wodnych, miała zaniechać nie rokujących powodzenia prób przekroczenia Wisły i, wykorzystując swą wielką siłę uderzeniową i manewrowość, natrzeć na głębokie tyły Grupy Armii „Środek”. W związku z tym gen. Radzijewski otrzymał 27 lipca zadanie, by następnego dnia zwrócić armię wzdłuż wschodniego brzegu Wisły w kierunku Pragi i wykonać śmiały rajd w celu przecięcia połączeń kolejowych i drogowych prowadzących z Białegostoku i Brześcia do Warszawy ^,0.

Także Kwatera Główna Naczelnego Dowództwa powzięła w tym czasie decyzje, które wynikały z sytuacji, iż dotąd stawiane zadania zostały przez wojska radzieckie wykonane, a nawet przekroczone. Opracowane więc zostały kolejne dyrektywy, precyzujące na najbliższy okres zadania poszczególnych Frontów, w tym 1 Frontu Białoruskiego.

Warto tym dokumentom poświęcić więcej uwagi, ponieważ wyjaśniają one cele działań wojsk radzieckich pod Warszawą oraz nad środkową Wisłą i pozwalają na porównanie osiągniętych wyników z założeniami. Do dociekań takich już doszło w historiografii, lecz tym razem, dzięki dotarciu do archiwów Wehrmachtu i uzyskaniu na podstawie tych materiałów nowych wyników badań, powstała możliwość skonfrontowania zamiarów i działań strony radzieckiej z przedsięwzięciami strony niemieckiej i dopiero na tej podstawie dokonania ich oceny. Zabiegi te pozwoliły na odtworzenie pełniejszego od dotychczas ustalonego obrazu rozwoju sytuacji na warszawskim kierunku operacyjnym. Ma to istotne znaczenie w studiach nad omawianym tematem, gdyż — jak zobaczymy — wokół niego narosło wiele mitów, a nawet wytworzono celowe zniekształcenia. Mam na myśli tezę, że wojska radzieckie z przyczyn politycznych celowo zostały zatrzymane przed objętą powstaniem Warszawą ¹ *. Wróćmy więc do badanych materiałów.

Wspomniane decyzje Kwatery Głównej zostały powzięte podczas narady odbytej w dniach 27-29 lipca. Ważną ich część stanowiły sprawy związane z Warszawą, która znajdowała się już tylko w operacyjnej głębokości kierunku, na którym działały wojska 1 Frontu Białoruskiego. Członkowie Kwatery Głównej ze Stalinem na czele ocenili, że w sytuacji wytworzonej w pasie natarcia 1 Frontu Białoruskiego — tj. gdy dobiegała końca bitwa w rejonie Brześcia i Siedlec, a 2 APanc wszczęła działania znad Wisły na północ — najdogodniej będzie rozwinąć natarcie w kierunku Warszawy zgrupowaniem stanowiącym prawe skrzydło Frontu. Miało ono wyzwolić Pragę oraz uchwycić przyczółki na dolnej Narwi. Natomiast wojska jego lewego skrzydła, tak jak to już zdecydował marsz. Rokossowski, winny były zdobyć przyczółki na Wiśle. Przewidziane też zostały dalsze zadania, które miały być realizowane po osiągnięciu przyczółków na Narwi i Wiśle ¹².

¹⁰    Rozgrom niemiecko-faszyslskich wojsk. s. 297-299.

¹¹    Por.: W. Pobóg-Malinowski, Najnowsza historia polityczna Polski, t. III, cz. II, Londyn 1960, s. 696 n.

¹²    S. Sztiemienko, Gorące lato 1944. Warszawa 1970, s. 46.

27