obraz4 (39)

że symbolizm centralnego filara daleko wykracza poza sferę szamanizmu północnoazjatyckiego; poświadczony jest w południowo-wschodiiiej Azji, Oceanii, na starożytnym Bliskim Wschodzie, w basenie Morza Śródziemnego T w innych regionach. Jego występowanie nawet u ludów dość archaicznych, jak Achilpa z Australii i Pigmeje Semang, z drugiej zaś strony poświadczenie różnych symbolizmów „Środka Świata” na zabytkach prehistorycznych, skłaniają nas do widzenia w tym dość dawnej koncepcji kosmologicznej A Yjakie symbolizmy Środka Świata powiązane są zawsze z ideologią skupioną na wniebowstępowaniu łub rytualnych związkach z Istotami boskimi i półboskimi, zamieszkującymi Niebol Wstępowanie jest jednym zjiajstar-szych religijnych środków osobistegoKomunikowania się z Bogami, a przez to pełnego ucze.S.tmhtwa w sacrum w celu przekroczenia kondycji ludzkiej.

^Tępóyani&^:]iot]uvaźane są za dowody, w pełnym tego słowa znacze-niuJjuEostwienia człowieka.;„Specjaliści od sacrum” - znachorzy, szamani, mistycy - są przede wszystkim ludźmi latającymi do Nieba, w ekstazie lub in concreto. Nad tym tematem zatrzymamy się w następnym rozdziale, ale już teraz jesteśmy w stanie zrozumieć, dlaczego rytuał ów występuje w pewnych inicjacjach dojrzałościowych i ceremoniach wejścia do stowarzyszeń tajemnychrUtandydat symbolicznie wchodzi, do Nieba, aby przyswoić sobie samo źródło sacrum; przemienić swój status ontologiczny i upodobnić się do archetypu homo religiosus - szamana. \

Inicjacyjny temat wniebowstępowania radykalnie różni się od tematu potwora-połykacza; choć jednak początkowo należały one najprawdopodobniej do różnych typów kulturowych, obecnie odnajdujemy je wewnątrz tej samej religii; co więcej, oba tematy spotykamy niekiedy w czasie inicjacji jednego osobnika. Nietrudno zrozumieć przyczynę tego stanu rzeczy: ^zstąpienie do Piekieł i wniebowstępowanie oznaczają, oczywiście, różne aoświadczenia religijne, ale oba doświadczenia w pełen uroku sposób ilustrują, że ten, kto je przeszedł, przekroczył kondycję ludzką i zachowuje się jako „czysty duchjk

KOBIECE STOWARZYSZENIA TAJEMNE Kobiece stowarzyszenia tajemne są mni ej _rozpowszęcjmionp .niż..Bractwa męskie. Tam gdzie mamy do czynienia z organizacjami zawierającymi | złożone i.dramatyczne, obrzędy.wejścia, można podejrzewać imitację pew-

Por. moje studium Centre du Monde, Tempie, Maison

(w zbiorowym tomie Le Symbolisme cosmiąue des monuments rehgieux,

Roma 1957, s. 57-82).