Obraz$3 (4)

i

chlorohydryn gliceryny. Rozcwor ten zadaj* elę następni* mlekiem wapiennym w. temp. 50—100°C. W etapie tym następuje prawie całkowite przekształcenie ilościowe dichlorohydryn gliceryny w apichlorohydrynę w reakcji odchlorowodorowania. Epichlorohydrynę odpędza się ze środowiska reakcyjnego przez destylację z parę wodną. Po skropleniu i oddzieleniu warstwy wodnej surowy produkt oczyszcza się przez rektyfikację. Epichlorohydrynę przerabia się na glicerynę lub poddaje innemu przerobowi.

Przekształcenie epiehlorohydryny w glicerynę następuje w wyniku hydrolizy za pomocą 10-procentowego wodnego roztworu NoOM, w temp. 100-200°C, pod zwiększonym ciśnieniem. Produktem tego etapu jest rozcieńczony wodny roztwOr gliceryny zanieczyszczony chlorkiem sodu. Roztwór ten zagęszcza się w wyparce, co usM>tliwia wykrystalizowanie znacznej ilości NoCi. Dalsze oczyszczanie kondensatu od soli przebiega s wykorzystaniem wymieniaczy jonowych. Zatęiony roztwór gliceryny (pozbawiony zanieczyszczeń mineralnych) poddaje się destylacji pod zmniejszonym ciśnieniem. Produktem jest gliceryna o czystości 98-99%.

Wadę "chlorowych" metod otrzymywania syntetycznej• gliceryny jest duże zużycie drogiego chloru oraz powstawanie ścieków zawierajęcych chlorowa związki organiczno i nieorganiczne. * ₍    i

D. Otrzymywanie syntetycznej gliceryny metodami "bezchlorot/yml"

Alkohol allilowy przekształca olę w glicerynę pod działaniem nadtlenku wodoru, w temp. 60-70°C, w obecności katalizatora wolframowego (W0₃ lub NoHWO* ) i

CH_a=CH-CH_sOH *. H,0, -- CH_a-CH~CH_a0H • M_a0 —    » CH,-CH-CH_a0H

. ¹    | ^N0/    I    OH OH

Reakcja przebiega w fazie ciekłej i polega na utlanieniu alkoholu allilowego do giicydu i następnej hydratacji glicydu. Podobną'reakcję przeprowadza się w przemyśle wykorzystując w miejsce nadtlenku wodoru kwas nadoctowy.

środków odciągających wodą z tkanek. Z uwagi na wysoką temperaturę wrzenia glicerynę można wykorzystać jako nośnik ciepła uiyweny do temp. wk. 180°C. Gliceryna wchodzi w skład antyfryżów, tj. płynów przeciw zamarzaniu, które wykorzystuje alf w transporcie samochodowym Ł lotniczym (gliceryna dodana do wody obniża jaj temperaturą zamarzanie). Gliceryna Jest również środkios. pomocniczym przy produkcji licznych kosmetyków i artykułów piśmiennych (rys. 145).

Rys. 145. Przemysłowe zastosowanie gliceryny wynikające z jej właściwości fizycznych

4.25.2. Kierunki przemysłowego wykorzystanie

Przemysłowe zastosowanie gliceryny wynika z jej, szczególnych właściwości fizycznych (wysoka temperatura wrzania, znaczna. lepkość i higroakopijnośC) oraz reaktywności chemicznej (obecność w cząsteczce trzech grup hydroksylowych).

Glicerynę wykorzyetuje się jako rozpuszczalnik barwników, gum, żywic i olejków eterycznych. Stanowi zmiękczacz i zwilzacz celofanu, klejów, żelatyny, kazeiny, papieru, włókien i wyrobów tekstylnyoh. Jest środkiem utrzymującym stałą wilgotność tytoniu. Stosowana jaat w dużej ilości do wyrobu środków farmaceutycznych - maści, czopków glicerynowych czy 484 .Glicerynę wykorzystuje się również w syntezie organicznej. Wytwarza ■ię z niej lakiery, materiały wybuchowe, środki lecznicze, substancje powierzchniowo czynne, żywic* syntetyczne (poliuretany) i półprodukty organiczne (rys. 146).

u v .    Nitrowanie gliceryny

Nitrowani* gliceryny mieszaniną nitrującą w temp. 10-20°C umożliwia otrzymanie triezotenu gliceryny (nitrogliceryny)i

485