P1120729 resize

ic^połu (np. ilość naczyA. ich rodzaje, kształty czy omamcniyka). prawdopodobnie byt świadectwem nie tylko jakiejś c/ęsci ówc/csnego świata wierzeń, ale być mon równiei wskazywał na to.jaką funkcję /marły mógł pełnić w ów-czesnym społeczeństwic lub JaM pozycję zajmował w jego hierarchii.

Jednym z naczyń-przy stawek, jest znaleziona w grobie nr 3 stożkowata misa z krawędzią wewnętrzną zachyłon4 do środka i ukształtowanym ..dziobkiem'*. Dziobek, głęboki do l.l cm. został dodatkowo podkreślony uformowanymi we wnętrzu naczynia, przy wylewie, dwiema łukowatymi listwami plastycznymi o wysokości do0.7 cm. Płaską krawędź wylewu ozdobiono grupami kresek, a zewnętrzną powierzchnię naczynia rzędami dołków paznokciowych rozchodzących się promieniście od dna (Ryc. 3).

Specyficznie uformowany wy lew i wysokie listwy plastyczne wskazują na to. ze /.ostały one wykonane w celu ułatwienia czynności wylewania płynu z naczynia. Czynność tę można łączyć z obrzędem sprowadzania deszczu (Kopaliński 1990, s. 447) Jak wiadomo obrzędy takie istnieją we wszystkich systemach magiczno-wierzeniowych. Zazwyczaj mają one charakter naśladowczy przez stosowanie wylewania wody z naczyń na ziemię, rośliny czy kamienie (Bąbel 1992. s. 171 >. Bogowie naczyniami leją z nieba deszczową wodę. najcenniejszy dar dla rolników, co np. w wierzeniach hinduskich i bliskowschodnich zawsze związane jest z pojęciem wody życia oraz płodnością 1 lii rade 1966. %. 193). W symbolice woda łączy się z wierzeniami o ostatecznym uwolnieniu duszy, powrocie do cyklu kosmicznego. Jest też symbolem życia oraz pełnej regeneracji (Bąbel 1992. s. 171 > Woda zapewnia odrodzenie po śmierci dzięki rytuałowi żałobnemu (np. Eliade 1966. s. 197-199. 211). W mitologii Celtów znany jest kocioł życia, dzięki któremu zmarli mogą je odzy skać (Roscn-Przeworska 1971. s. 138).

Opisane naczynie, prawdopodobnie związane przez czynność wylewania wody z kultem płodności 1 odradzania się. umieszczono w grobie, w którym głównym pochówkiem były szczątki młodej kobiety w wieku 18-22 lat (Py-zuk-Lenarczyk 1995. s. 3-4). Takie wyposażenie grobu może wskazywać, ic pochowana kobieta mogła pełnić specjalną funkcję w swojej społeczności. Być może sugeruje ją znana figurka gliniana z Deszczna, gm. Gorzów Wielkopolski Przedstawiona postać w stroju obrzędowym, najczęściej interpretowana jako kobieca, trzyma naczynie na wodę. Zespala ona w sobie dwa symbole płodności: jednym jest sama postać kobiety, a drugim naczynie jako symbol płynącej wody - deszczu (Kopaliński 1990. s. 348. 446). co wiąże się z symboliką rozrodczą 1 odradzaniem życia (Gcdiga 1970. s. 180). Być może figurka ta jako uosobienie płodnych wód będących akwaiycznym symbolem księżyca, symbolizuje również jego boginię (Szafrański 1975. s. 407).

Innym naczyniem mogącym poświadczyć symbolikę wierzeń społeczności użytkującej cmentarzysko w Gąsawie, jest fragment bogato ornamentowanego naczynia wanicnkowalego znalezionego w grobie nr IOO. Zewnętrzna powierzchnia jego ścianek pokryta jest. podobnie jak na wcześniej opisanej misie, rzędami dołków paznokciowych. rozchodzących się promieniście od dna. na

Ryc 4. fl»>w tttt| Byd®ouc*.«« 2- Ortb ar loo Frapnctu

fr»

Abb 4. O^awa. Woiw. Bydfouci,l^md*Klle 2.QrahN( IOO. RagncM

wanncnlonnięcn OcfkBc»

którym rnnuc/ono bardzo lekko wgłębiony znak krzyża. Krzyż moczony potrójnym okręgiem widoczny jest również na dnie we wnętrzu naczyniu. Od mego odchodził skierowane w cztery strony, do narożników . grupy równoległych linii rytych. W narożnikach płaskiego, lekko zagiętego do wnętrza wylewu widoczne su niewielkie dołki otoczone grupami ukośnych kresek. Prawdopodobnie naśladują one otwory służące do zawieszania naczynia {Ryc. 4>.

Na stanowiskach kultury „łużyckiej" dość rzadko znajdowano naczynia wa-nienkowate (Durczcwski. Śmigielski I9Ó5. s. lf>2. tahl 14:41.42; 1^66. s. 76