P1180344

Zenon Woiniak

CHRONOLOGIA MŁODSZEJ FAZY KULTURY POMORSKIEJ W ŚWIETLE IMPORTÓW I NAŚLADOWNICTW ZABYTKÓW POCHODZENIA POŁUDNIOWEGO

Różnorodne czynniki sprawiają, że studia kultury pomorskiej¹ stanowią w pewnej mierze margines zainteresowań badawczych archeologów polskich, chociaż odegrała ona ważną rolą w naszych pradziejach. Wynika to w niemałym stopniu z charakteru bazy źródłowej, większej uniformizacji materiału zabytkowego oraz pewnej izolacji w stosunku do innych współczesnych jej grup kulturowych. Z tych względów w studiach wielu problemów o podstawowym znaczeniu, a zwłaszcza zagadnień chronologii, napotykamy znaczne trudności. Liczba bowiem zabytków metalowych znanych z zespołów tej kultury, które należałyby do form rozpowszechnionych także poza jej zasięgiem i charakteryzowały się krótkim okresem występowania, jest niezbyt wielka, a dodatkowym minusem jest fakt, że z reguły tylko jeden przedmiot tego rodzaju wchodzi w skład wyposażenia grobu. Wyklucza to możliwość ustalenia w sposób bezsporny synchronizacji chronologicznej poszczególnych typów. Trzeba też podkreślić, że większość zabytków będących dobrymi datownikami pochodzi z południowo-zachodnich peryferii kultury pomorskiej. Z terenu zaś Mazowsza, gdzie dzięki gruntownym opracowaniom typologii form ceramicznych i zmian obrządku pogrzebowego oraz obserwacjom stratygrafii horyzontalnej istnieją podstawy dla bardziej ugruntowanych podziałów chronologicznych materiałów masowych ', brak jest prawie zupełnie danych dla ich powiązania z ogólno-

1

Autor stosuje pojęcie „kultura pomorska-" w atorokim ujęciu, więcta-jqc do niej takie znaleziska zaliczane przez część badaczy do odrębnej kultury grobów kkwzowycłi, kryteria na których oparto wydzielanie tej kultury uwalam bowiem u nie przekonywujące

¹ Por. np. M. Gądaikieiwica, Wybrane zagadnienia z bada¹ nad kmttmrą grobów kloszowych no Mazowszu, Wiadomości Archeologiczne, t. 20: IKłj s. IM—