P1180346

128 Zenon Woźniak

niejszą serią dobrze datowanych zespołów kultury pomorskiej i grobów kloszowych, a najstarszymi dobrze datowanymi zespołami kultur przeworskiej i oksywskiej, które zajmowały później większość jej obszaru. Z zespołów kultury pomorskiej i grobów kloszowych nie jest bowiem znany ani jeden zabytek typu młodszej fazy wczesnego okresu lateńskiego i t.T B»). Faza ta zaś jest na ziemiach polskich dobrze reprezentowana w zespołach grupy lokalnej kultury lateńskiej ze Śląska Środkowego i nieco słabiej na Górnym Śląsku. Jak dotąd trwanie interesującej nas kultury w okresie późniejszym niż starsza faza wczesnego okresu lateńskiego (LTB,) prawdopodobnie dokumentuje w sposób bezpośredni i bezsporny tylko jeden zespół. Jest to jama nr 333 z osady na stanowisku 3 w Gniewowie. gm. Śmigiel ^{1 2}, w której znaleziono zapinkę typu charakterystycznego dla wczesnej fazy środkowego okresu lateńskiego (L.T C,) i nieliczną serię ułamków naczyń wstępnie określonych jako - „łużycko--pomorskie". O ile w trakcie opracowania osady w Gniewowie, z której znane są tez obiekty wczesnoprzeworskie, zostanie po-:sierdzona wstępna klasyfikacja kulturowa interesującej nas jamy, uzyskamy bardzo poważny argument dla precyzyjnego wyznaczenia cezury chronologicznej między kulturą pomorską i przeworską, i to co ważniejsze argument dotyczący terenu, na którym prawdopodobnie wykrystalizowała się kultura przeworska. Więcej wątpliwości wywołuje klasyfikacja kulturowa grobu nr 40 z Sokołowie², tym bardziej iż odkryta w nim zapinka konstrukcji środkowolateńskiej przypomina bardziej typ B według systematyki J. Kostrzewskiego, a więc formę masowo występującą w kulturze przeworskiej. Związek dalszych zabytków metalowych typu środkowolateńskiego z kulturą pomorską, np- miecza z Warszawy--2eraiua⁴. fibuli (ryc. 2 d) z Dotrzymy². a tym bardziej innych wyntie-

Rpc. 2. Zapinki kmaalouńcku i lateńskie z ziem polakach: a — Kietrz: b — Bobrowice; c — Kcrice; d — Warszawo—Dotrzyma; brąz — d; zeiara — •—e

nianych w tym związku praeckniotów, można uznać za bardzo wątpliwy lub też nawet całko wicie wykluczyć. Niestety jama z Gniewowa dostarczyła niewiele i to na dodatek mało charakterystycznych ułamków ceramiki. Jej inwentarz nie będzie więc prawdopodobnie mógł stanowić podstawy dla wyróżnienia najmłodszej fazy omawianej kultury.

1

•    li i ²i« mai ją o tym analni lei n wnbkciam dr. T. MaUewktowi z Poznania. Zapuźta ta raąweaanCuje typ będący jednym z głównych wyzziaczziików stadium L.T C;- Posiada cca bliskie oźpoaMmfci w fibulach X Iwanowic (por. J. Hosen-.przeworska. Zabytki ccllj/ckie z ziam PoWct. Swiatorwit, t. 18: 1946—1947 IłMR. z IM n. ryc. 8. 15) ł z Brzeźniaka (²Ł Dl Wolągiewica, Późnoloteńskie

■iailrfi ii lu—uw r BmbWta, pow. Łobez. Materiały Zachodnio-Pomorskie,

Z 7: 1961. z 173 nj. Por. też V. Krata. Ln deaz fitrułeś laienienncs de Ctmflaas f Harwał, Wtmdm Cattięuaa, X. 14. z. 2: 1975. z S77 a

•    Ił- J. Łuka. CaaStnydH) z wczesnego i środkowego okresu łmie+sktago w WubaMck, w po w. kioteiadskim. Fon te² Pnehktorid, t. 3: 1953. s. 119 m. 141, ryc. 39 e.

2

grobu. Dlatego też skłonu; jesień odnosić miecz i pochwę do młodszej faz; środkowego okresu lateńskiego (i kultury przeworskiej), chociaż analogie pochodu głównie ze starszej faz; tego okresu (por. J. U. de Nararra, Za riaigia ScfucerUcheideu aur La Tene, Berkht der RSmisch-Gennonischea Komnassoo nr 40: 1939. a. 100 i passim: tenże, TTir Fimds from the Sie 03 La Tinę, L i. London 1971. s. 65 n.. szczeg. s. 97 n_V