P4290112

^c» Pobkm Mrocito V. XIX pod mtffdom notaoauu^ cywUitmcjtr _lt$

sJim upodobniły się do pozostałych agrarnych prowincji    nirowm

kich. Kwitnące aukiennictwo w związku z utratą rynków wschodnich i w obliczu silnej konkurencji obcej na rynkach irodkowoeuropcji^^ „ kilkudziesięciu latach przestało istnieć. Liczne miasta i miasteczka produkujące do tej pory na eksport przemieniły się w ośrodki reemleślnlcso--handlowe, obsługujące najbliższą rolniczą okolicę.

Centralne ziemie Polski, decyzją kongresu wiedeńskiego, tworzące Królestwo Polskie, weszły w etap szybkiej industrializacji, inicjowany tak polityką państwa jak i przedsiębiorców prywatnych. Istniały bowiem pomyślne warunki eksportowe na wschód, wolniej kształtował się rynek wewnętrzny. Rozwinęły się dawne i powstały nowe ośrodki przemysłowe. Z tym jednak, że stosunkowo późno w porównaniu z Górnym Śląskiem tereny te ogarnął przewrót techniczny. Przez dziesiątki lat tak Górny Śląsk w obrębie Niemiec, jak Królestwo w cesarstwie rosyjskim stanowiły prężne ośrodki przemysłowe. Na przełomie XIX i XX w. zarysowały się tendencje, które świadczyły o obniżaniu się pozycji obu tych ośrodków w organizmie gospodarczym Rosji i Niemiec. Wzrastała rola okręgów przemysłowych w Rosji, władze stosowały politykę uprzywilejowującą przedsiębiorców rosyjskich. Stwarzano więc warunki podnoszące konkurencyjność produktów wytwarzanych w głębi cesarstwa w stosunku do towarów Królestwa. Spadała również ranga Górnego Śląska w organizmie gospodarczym Rzeszy. Przyczyną tego zjawiska było zacofanie techniczne, peryferyjne położenie, konieczność sprowadzania wysokoprocentowej rudy z zewnątrz, niekorzystne taryfy przewozowe. Galicja pozostawała na uboczu wielkich przemian gospodarczych.. Przez Wiedeń nigdy nie przestawała być traktowana jako źródło cennych surowców i rynek zbytu dla przemysłu austriackiego i czeskiego. Potężna obca konkurencja w zarodku niszczyła wiele lokalnych inicjatyw. Nawet wykrycie bogatych złóż ropy naftowej nie wpłynęło na zmianę tej sytuacji. Korzyści z wydobycia tego tak cennego surowca prawie wyłącznie czerpał obcy kapitał. Odrębne terytorium w granicach zaboru austriackiego to Śląsk Cieszyński — najsilniejszy ośrodek wydobycia węgla w monarchii naddunajskiej oraz znaczący włókienniczy.

Reasumując, w rozwoju sił wytwórczych w przemyśle zaobserwować było można najszybszy postęp na Górnym Śląsku i Śląsku Cieszyńskim, z tym jednak, że początek XX stulecia przyniósł osłabienie tego procesu na Górnym Śląsku. Pod względem technicznym przemysł Królestwa ustępował obu wyżej wymienionym ośrodkom, niewątpliwie wpływał na to fakt, iż przez dziesiątki lat nie znajdował on godnych siebie konkurentów na gruncie rosyjskim. Najniepomyślniej rysowała się sytuacja w Galicji, gdzie upadek rozwiniętego poprzednio tkactwa nie został zrekompensowany wystarczającym rozwojem innych dziedzin przemysłu, mimo istniejących bogactw naturalnych.

Podobnie jak w wypadku przemysłu, tak i rolnictwo rozwijało się nierównomiernie. Jak wiadomo, upadek sukiennictwa w Wielkopolsce doprowadził do przekształcenia struktury ekonomicznej z rolniczo-przemysłowej na rolniczą. Rozwijający się. tu przemysł ściśle związany był z rolnictwem. Ta dziedzina gospodarki rozwijała się pomyślnie i to dzięki zasadom, na jakich przeprowadzono reformy uwłaszczenio-BB| powstaniu obok wielkiej własności, licznych towarowych gospodarstw chłopskich, oraz rozwojowi rynku wewnętrznego na produkty rol-ne. Mjmo że odbiegała poziomem od rolnictwa środkowych i zachodnich Niemiec, to zdecydowanie różniła się in plus od rolnictwa na po-