Re exposure of DSC03300

znacznie Itpięj*. Ta .gościnność* rzymska otwierała jednak szeroko drogę Innym wierzeniom i przyspieszyła przemiany w reiigii rzymskiej. Wcześnie jui (od V w. p.n.e.) zaczął się proces hellenizacji kultu rzymskiego. Polegał on na rasie na przyjęciu poszczególnych bóstw greckich A) reiigii rzymakiąj. tak np. dużą popular, ność zyskali nad librom Apollo i Herkules (grecki Herakles). Proces gwałtowną) heUenizacji zaczął się jednak dopiero pod koniec HI w. p.n.e., w czasie wqj«n punickich. Pomimo wpływów etruskich i greckich reiigia rzymska zachowała ai do czasów cesarstwa włącznie wiele proaftytków pierwotnego kultu. Znalazły one wyraz w licznych .tabu”, które obowiązywały zwłaszcza kapłana Jowisza (/lamin Dialis). Nie mógł on mieć ładnych węzłów w ubraniu, nie wolno mu hyto zetknąć się z ciałem zmarłego, nie mógł obcinać włosów, musiał zawsze przebywać na terenie miasta Rzymu itp. Przeżytkiem pierwotną) reiigii były takie bardzo popularno obrzędy na cześć boga Sylwana, dozwolone tylko dla raęłcsyzn, om obrzędy ku czd Dobrą) Bogini (Bona Dm), w których mogły uczestniczyć tylko kobiety.

W HI w. p,n.e. reiigia rzymska miała prsemołny wpływ na umytłowołć przeciętnego Rzymianina, na tym polityczne i kulturę Pod ją) wpływom ukształtował się ideał rzymskiego obywatela.

Rzymianin we wczesnej republice to człowiek mętny i pobotny. Powinien zię zatem odznaczać pobożnością i szacunkiem (pistol wobec bogów i rodziców oraz posiadać nąjwatnkdsra którą stanowiło męstwo połączone s cnotą tzn. virtus. Na ukształtowanie się ideałów rzymskich wywarł duły wpływ charakter agrarny państwa. Pisarz i mąt stano t II w. p.n.e., Kato Starszy, sławiąc obyczaje przodków podkreślał, że cechował je zawsze wielki szacunek dla zawodu rolnika i umiejętności dobrego gospodarza.

Na nąjwyższym miejscu stawiano dobro państwa i gminy, na ostatnim korzyści osobiste. Rzymianin a akrom wczesnej republiki prowadził surowy tryb tycia, które dzida między dużbę obywatelską i pracę na rolL Podstawową komórką tycia obywateli była rodzina; charakteryzowała ją nie tylko silna władza ojca rodziny, ale również dość wysoka pozycja kobiety. W tym czasie ukształtował się również ideał Rzymianki, aurowąj matrony, która była wierną towarzyszką męta 1 mądrą wychowawczynią synów - przyszłych Żołnierzy i wzorowych obywateli,

Życie Rzymianina cechował formalizm, odgrywał on wielką rolę zarówno W reiigii, jak i w tyciu publicznym. Wszędzie obowiązywały śdHe określone przepisowy sposób zachowania się. Rzymianie już w okresie wczesną) republiki wykzztałriB podstawy prawa. Szczególnie rozwinęły się u nich przepisy prawne dotyczące posiadania, nabywania i sprzedaży ziemi. Posiadanie ziemi przez obywatela rzymskiego (dominium er tonę Quirłtium) było nąjpełniej-szą fonną własności prywatną), jaką znała starożytność.

Kaltura pierwotnych Rzymian miała jeszcze dość prymitywny, surowy charakter. Najstarsze zachowane zabytki piśmiennictwa rzymskiego pochodzą z III w. pjie. 8ą to przędą wszystkim pochwalne napity nagrobkowe (flogia). Służyły OM chwałę wielkich rodów. Zaczątki dziejopisarstwa rzymskiego, czyli kroniki socans (annakay, nie dotarty do naszych czasów.

WIELKIE PODBOJE W REJONIE MORZA ŚRÓDZIEMNEGO (264-146 r. p.tu>.)

Pierwszym państwem leżącym poza Italią, z którym Rzym podjął walką, było państwo kartagińskie. Kartagina była starą kolonią fenicką, założoną według tradycji w 814 r. p.n .e. na północnych wybrzeżach Afryki (na terenach dzisiejszą} Tunezji). Stopniowo rozrosła się w wielkie państwo, które podporządkowało sobie znaczną część terenów północno-zachodniej Afryki. Kartagina ■afchtówła kolonie w południowej Hiszpanii, Sardynii i Korsyce, objęła też władzę nad zachodnią częścią Sycylii. Była Kartagina w IV w. p.n.e. pierwszą potęgą handlową Morza Śródziemnego; jej okręty dopływały po cynę aż do Brytanii, z Hiszpanii przywoziły srebro i inne metale. Kartagińczycy prowadzili takie szeroko rozwinięty handel niewolnikami. Gospodarka rolna stała w państwie kartagińskim na wysokim poziomie; dzięki zastosowaniu wyższej techniki rolnąj (sztuczne nawadnianie itp.) urodzajna ziemia afrykańska dawała obfite plony zbóż, dobrze rozwinęło się sadownictwo, uprawa winorośli i oliwki. Kartagina była krąjem o silnie rozwiniętej wielkiej własności ziemskiej, która opierała się głównie na pracy niewolników. Panował w nięj ustrój oligarchiczny,

, Ekspanąja handlowa Kartaginy doprowadziła do starcia z Grekami, zwłaszcza na Sycylii, gdzie istniało najsilniejsze państwo Wiełkiąj Grecji - Syrakuzy. W czasie wąjen Rzymu z królem Pyrruaem i z Tarentem Kartagińczycy Kartagińczycy byli naturalnymi sojusznikami Rzymian przeciwko Grekom. Sytuacja jednak zmieniła się z chwilą opanowania przez Rzym całąj południowej Italii Rzymian dzieliła teraz od Sycylii tylko wąska Cieśnina Mesyńska. Dążenie Rzymu do zajęcia wyspy, na której stale rozszerzali zakres swego panowania Kartagińczycy (Punijczycy), stało się przyczyną wybuchu I wojny punkkiąj (264-241 r. pn.e.) i otworzyło długi okres walk o hegemonię na Morzu śródziemnym.

1. I wojna pumcka (264-241 r. p&ej

Obie strony przystąpiły do wąjny z odmiennymi siłami. Rzymianie midi zdecydowaną przewagę na lądzie, dysponując świetnie wyćwiczoną armią, legio-

44|