48169 Re exposure of DSC03348

miarach zEwnętrahydł 188 na 156 m mogła pomieścić około 45 tysięcy widzów. Odbywały się tam walki gladiatorów i dzikich zwierząt, ulubione rozrywki Rzymian. Koloseum stało się wzorem dla wielu amfiteatrów wznoszonych w muni-cyplach italskich i prowincjonalnych. Circus Mazimus służył do wyścigów wozów kurnych zwanych biga* (zaprzęg dwukonny) lub ąuadrigae (zaprzęg czterokon-ny>. Wyścigi budziły ogromne zainteresowanie, tworzyły się nawet specjalne stronnictwa związane z tymi zawodami. Wielbicielem tego sportu był zwłaszcza Nero, który sam chętnie powoził kwadrygą.

Rzym został w znacznym stopniu przebudowany przez Nerona po wielkim pożarze miasta w 64 r., cesarz wzniósł nową rezydencję, tzw. Dom Złoty. Dorni-ęjan, który bardzo gruntownie przebudowywał miasto, zbudował z kolei okazałą siedzibę na Pałaiynie. Od nazwy tego wzgórza wywodzi się określenie wspaniałej rezydencji władców - pałacu ffranc. - palaiś, ang. - pałace, włos, — palazza). Nąjwspanialszą jednak siedzibę cesarską zbudował dopiero Hadrian i to nie w samym Rzymie, ale w pobliskim Tibur łThróli). Tak zwana Willa Hadriana w Tibur stanowi olbrzymi kompleks pałacowy, zgromadzenie wszelkiego typu budowli, jakie mogą być potrzebne cesarzowi i jego dworowi. Znajdowały się tam m.in. dwa zespoły łaźni (Wielkie i Małe Termy), parę teatrów, gmach zwany Akademią, stadion i wiele innych budowli w otoczeniu ogrodów, sadzawek i sztucznie budowanych kanałów. Hadrian, który pragnął zaprezentować w swojej sie-

dalbie wazyatkie ną|lepM« osiągnięcia ludzkości w dziedzinie sztuki, wznosi) niektóre budynki w „czystym" etylu greckim nawiązując do tradycji architektury archaicznej I klasycznej. Kazał on również zbudować Kanopos (na wzór egipskiej micJticnwoAci n tej nazwie;, gdzie znajdowała się świątynia Serapiea nad długim kanałem ozdobionym kolumnami i posągami. Charakterystyczne jodnak dla eie-ktycznej aztuki tej epoki Jeet umieszczenie nad kanałem w Kanopos posągów, wiernych kopii słynnych kariatyd z ateńskiego Erechtejonu.

W okresie wczesnego cesarstwa zaczęto stosować powszechnie jako budulec wypaloną cegły, jej utycie umożliwiło wprowadzenie wielu innowacji technicznych i wznoszenie budowli monumentalnych. Ich podstawą było arkadowe zastosowanie łuków, dzięki czemu Rzymianie mogli tworzyć potężne i wielkie budowie o harmonijnym kształcie. Charakter monumentalny miały również stołeczne termy, zwłaszcza zbudowane przez Kara kallę na początku III w., które tworzyły potężny kompleks budowli. Skromniej natomiast przedstawiały się kamienice mieszkalne (inauloe), wznoszono je nieraz na wysokość kilku pięter. Budowane były jednak tandetnie, zdarzały się dosyć często przypadki zawalenia się budynku. Kamienice w Rzymie nie zachowały się, ale o budynkach tego typu dają nam pojęcie liczne domy z pobliskiej Oatii. Skromność egzystencji ubogich mieszkańców Rzymu miały umilić rozmaite rozrywki i rozdawnictwa, organizowane przez cesarzy (polityka panem et circenses).

Przy ozdabianiu Rzymu posłużono się rzeźbą, malarstwem i sztuką układania mozaik, które osiągnęły wysoki poziom artyzmu w I i II w. n.e. Rozwinęła się szczególnie płaskorzeźba, często o tematyce historycznej. Jej szczytowe

Teatr Morski w Willi Hadriana w Tibur, kolumny w stylu jońskim

53?