Re exposure of DSC03371

cześnie bazą wypadową Gotów stało się dawne państwo bosporańskio (na Krymie). Goci i Herulowie wyruszyli stamtąd okrętami i przez Morze Czarne docierali do bogatych miast rzymskich. W 263 r. zniszczyli Efez, a w 267 r. zdobyli Ateny i złupili inne miasta greckie. Próbował się im przeciwstawić cesarz Galie-nus, który powstrzymał najazd Gotów w Traęji. Wkrótce jednak został zamordowany (268 r.), a cesarzem obwołano Marka Aureliusza Klaudiusza.

Klaudiusz II Gocki (268-270 r.) podjął decydującą walkę z Gotami na terenie Meaji Górnej. W 269 r. pod Naissus (Nisz w Serbii) cesarz zdołał pokonać wrogów i zahamować ich dalszą ekspansję. Wziętych do niewoli Gotów osiedlił w prowincjach rzymskich jako kolonów, troci zatrzymali jednak w swym władaniu Dację, która została ewakuowana przez Rzymian. Klaudiusz w wyniku zwycięstwa pod Naissus otrzymał przydomek Gothicus Maximus.

Konsolidacja plemion germańskich w Germanii właściwej, a zwłaszcza wytworzenie się potężnych związków plemiennych Alamanów i Franków zagroziła prowincjom rzymskim nad Renem. Germanie sforsowali umocnienia nadgraniczne lima Gurmenicus i Raeticas oraz zajęli Agri Dcoumates po prawej stronie Renu. około 244 r. Alamanowie wtargnęli do Regi. W połowie III w. Alnmanowie i Frankowie przekroczyli Ren. Oddziały Franków dotarły ai do Hiszpanii, skąd wycofały się po zagarnięciu łupów, Alamanowie zagrozili nawet samej Italii, ale zdołał ich powstrzymać i pobić cesarz Galienus. Przeprowadził on walną reformę wojskową tworząc silne, wydzielone oddziały konne pod wspólnym dowództwem. W 268 r. Galienus pobił Alamanów. Herulów i Gotów, zdołał przez to ochronić Italię.

Walki na rolnych granicach, jednoczesny atak plemion germańskich na prowincje naddunąjskie i nadreńskie, a takie zagrolenie Wschodu za strony Sassa-nidów powodowały, te Galienus mógł odnosić tylko połowiczne sukcesy i nie zdołał utrzymać władzy nad całością Imperium. Sytuacja wewnętrzna wymagała podziału władzy cesarskiej, obecności cesarza na różnych frontach. Wykorzystali to uzurpatorzy, którzy przyjęli na siebie wysiłek powstrzymania napierąjących na państwo rzymskie plemion.

Trudna sytuacja nad Renem umożliwiła powstanie tzw. cesarstwa galijskiego w okresie panowania Galiena. W 260 r. władzę uzurpował sobie Postumus tytułujący się odnowicielem Galii (restitutor Galliarum), który zdołał wyprzeć Germanów za Ren. Jego .cesarstwu* objęto większość prowincji galijskich, z wyjątkiem Galii Narbańskięj silnie związanej gospodarczo z Italią; przewalała tam własność ziemska typu viUa i rozwinęła się gospodarka towarowo-pienięlna. Postumus przyłączył takie do swego państwa Brytanię i przejściowo Hiszpanię. Pomimo prób zbrojnych ze strony Galiena, który starał się przywrócić władzę rzymską na Zachodzie, Postumus utrzymał odrębność swego państwa. Powodzenie jego motna w znacznym stopniu tłumaczyć odparciem ataków plemion germańskich na linię Renu, której nie potrafiła zabezpieczyć władza rzymska. Postumus podkreślał w swej propagandzie, le zrywa tylko z Galienem, nie zaś ź państwem rzymskim. „Cesarz* galijski bił przez dłuższy czas monetę znacznie lepszą nil zdewaluowane monety rzymskie Galiena.

Wkrótce po śmierci Galiena (268 r.) zginął takie Postumus'. w .cesarstwie galijskim" sprawowali władzę inni uzurpatorzy, z których ostatnim był Tetrikus. .Cesarze” galijscy opierali się przede wszystkim na warstwie wielkich właścicieli ziemskich, a ich panowania przypada na okres największego na poru plemion germańskich na Ren. Proces ten uzurpatorzy zdołali w pewnym stopniu zahamować.

W Galii sytuacja jednak zasadniczo zmieniła się od wybuchu pod koniec 111 w. wielkich powstań chłopów, znanych pod nazwą bagaudów. Na podstawie skąpych źródeł dotyczących tego ruchu można sądzić, że jego podstawę społeczną stanowiła wolna ludność chłopska, która pragnęła utrzymać swoją niezależność od potężnych właścicieli ziemskich. Wspierali bagaudów także kolonowie, których położenie stale się pogarszało. Trudna sytuacja wewnętrzna, bunty żołnierzy i słabość polityczna .cesarstwa galijskiego” zmusiły uzurpatora Tetrikusa do pojednania się z Rzymem i uznania w 273 r. władzy cesarza Aureliana.

Za rządów Aureliana państwo rzymskie odzyskało w pełni swój autorytet. Energiczny władca rozpoczął rządy od odparcia groźnego nąjazdu na Italię germańskich Jutungów, Alamanów i Mark omanów. Pobił ich w dwóch bitwach na terenie północnej Italii, pod Fanum Fortunat- i Pawią. Wyciągnął jednak wniosek z niedawnej sytuacji, zagrażającej stolicy, i w 271 r. rozpoczął budowę potężnych murów wokół Rzymu, które to prace zakończył cesarz Probus w 281 r. Cesarz Aurelian przywrócił wprawdzie jedność Imperium, ale musiał zrezygnować ostatecznie z Dacji i panowania Rzymu na północ od Dunąju, a także na zachód od Renu (Agri Decumatea). W 271 r. dla ratowania prsstiżu rzymskiego cesarz utworzył nową Daąję, tzn. wyłączył część obszarów obu Meąji i zorganizował z nich dwie prowincje o nazwach Dacia Ripcnsis i Dacia Hediterrarua. Posunięcie to było wzorowane na utworzeniu przez Augusta dwóch Germanii po klęsce w Lesie Teutoburskim i stracie właściwej Germanii. Aurelian po rozprawie z Palmyrą i kapitulacji .cesarza galijskiego* odbył triumf w Rzymie, demonstrowani w nim byli Zenobia i Tetrikus, który był senatorem rzymskim. Po triumfie Aurelian potraktował Tetrikusa w sposób honorowy nadając mu ftuikęję corrector totiua Italiaę. Na odzyskane przez Rzym obszary galijskie najeżdżały jednak nadal plemiona germańskie.

Poważne sukcesy w walce z nimi odniósł cesarz Probus (276-282 r.), który wyparł Franków i Alamanów za Ren, a takie Wandalów z obszaru IUyricum. Musiał jednak pójść na poważne ustępstwa wobec nąjeżdżców, np. tolerować piracką działalność Franków, którą prowadzili za pośrednictwem Syrakuz na Sycylii, będących ich bazą wypadową. Probus zdecydował się także na masowe osiedlenia barbarzyńców wewnątrz Imperium jako dediticii, mieli om zwiększyć liczbę ludności i umożliwić powiększenie armii. Wobec powagi sytuacji zewnętrznej cesarz zdecydował się na utworzenie trzech nowych legionów: legio 1, II, UJ z przydomkiem Isaurica.

Pod koniec 111 w. sytuacja na granicach państwa rzymskiego wyraźnie się poprawiła. Napór plemion germańskich i innych barbarzyńców (Sarmatów, Da-ków) został na razie zahamowany.