S5001324

10

Obecnie około jednego procenta każdego rocznika dzieci szkolnych uczęszcza do szkół specjalnych dla dzieci z problemami wychowawczymi.

Już 75 lat temu w jednym z badań naukowych nauczyciele ocenili, czym są zaburzenia zachowania. Za najgorsze z nich uznano wówczas: aktywność heteroseksualną, obsceniczne wypowiedzi, masturbację i złodziejstwo. Dzisiaj inne formy zachowań stoją na pierwszym planie: zgodnie z wynikami wszystkich prac badawczych to agresywne zachowanie i zaburzenia uwagi są szczególnie niemile widziane. Takie tematy, jak „agresja i złość”, „przemoc w szkole”, „brutalni uczniowie”, przeżywają koniunkturę nie tylko w mediach, ale też i w samej szkole.

Nawet jeśli niektóre doniesienia w prasie czy telewizji wydają się zbyt udramatyzowane i często w sposób niedopuszczalny generalizują, to jednak nie da się zaprzeczyć, że chuligańskie zachowanie, okaleczenia, czynne napady wśród dzieci i młodzieży są częścią szkolnej codzienności.

Na moim własnym terenie - w jednej ze szkół wiejskich, które jako psycholog szkolny mam pod swoją pieczą - jeden z uczniów kupił sobie pistolet pneumatyczny, z nabojami z tworzywa piankowego. Trzynastolatek dla głupiego żartu wypróbował ten pistolet w autobusie szkolnym, trafiając od tyłu kierowcę autobusu. Ten, przerażony, zdołał na szczęście bezpiecznie zatrzymać autobus i słusznie odmówił dalszej jazdy z niesfornym uczniem. To zdarzenie opisano na łamach niemieckiej gazety „Bild”, opatrując je nagłówkiem „Uczeństrze-lał do kierowcy autobusu!”

Co jest normalne?

Rozwój społeczny i emocjonalny dziecka

Rodzice często pytają zdezorientowani, co w przypadku dziecka i jego rozwoju społecznego jest normalne, a co nie. Kategoryczne ustalenia okazują się tutaj niebywale trudne. Jak więc wygląda rozwój społeczny dziecka w poszczególnych przedziałach wiekowych?

Niemowlę (do pierwszego roku życia)

•    nawiązuje więzi,

•    posługuje się strategiami, jak zatrzymać matkę/ojca w pobliżu,

•    potrzebuje osoby/opiekuna - wyznacznika jego myślenia i zachowania, tak aby móc kierować swoimi emocjami i regulować nastroje,

•    uśmiecha się w kontakcie z innymi,

•    rozpoczyna wspólne zabawy i współpracuje podczas nich (np „gry” w ku-ku),

•    zaczyna interesować się otoczeniem,

•    zaczyna stawać się świadome siebie i własnej wartości,

•    zachowuje się z rezerwą wobec obcych,

•    kończąc pierwszy rok życia, reaguje na wyznaczone przez rodziców granice.

Dziecko małe (1-3 roku życia)

•    poszukuje bliskości opiekuna - wyznacznika jego myślenia i zachowania, ale dąży też do niezależności i chętnie poznaje nowe osoby,

•    bawi się niezależnie od innych w swoim odrębnym „świecie zabawy”,

•    naśladuje innych i powtarza sytuacje z życia codziennego w zabawach z podziałem na role,