S5001345

Punkty mają generalnie trzy zalety:

1. Działają wzmacniająco, mimo że nie można odebrać właściwej nagrody od razu, i nie doprowadzają do efektu przesytu.

2. Dzieci oszczędzają określoną liczbę punktów po to, aby móc otrzymać właściwą nagrodę. Otrzymywanie punktów czy ich zaznaczanie odbierają jako pozytywne, a przez to wzmacniające.

3. Punkty są bezpośrednią reakcją na to, co dziecku udato się już osiągnąć. Jeśli plan z punktami stopniowo się zapełnia, to dziecko widzi w tym swój sukces.

Punkty te są czymś w rodzaju „waluty”. Co można za nie kupić, jest zróżnicowane Trenuje się w taki sposób, żeby można było kupić zarówno wzmocnienia społeczne, jak i materialne

Dzieci rozumieją zasadę punktową od razu, nie mają w tym względzie żadnych moralnych wątpliwości (w przeciwieństwie do niektórych dorosłych) i bardzo chętnie tak pracują. Na zebraniach rodziców i na kursach dokształceniowych dla nauczycieli temat punktów jest niekiedy żywioło-wo omawiany. Wciąż powracają pytania typu: „Co powiedzą inne dzieci.⁷”, a niektórzy myślą sobie w duchu: „Czy naprawdę ten ma otrzymać nagrodę, kto sprawia najwięcej problemów.⁷”

Czasami rodzice mają wątpliwości, czy należy wynagradzać dzieci materialnie, kiedy coś zrobiły dobrze. A przecież często sprawiają swoim dzieciom prezenty „bez okazji”.

Wzmocnienia materialne wpływają zawsze na dzieci, wszczególności na te, które są niespokojne i nie potrafią nad sobą zapanować. Jednak metodę z punktami rodzice i nauczy-

ciele powinni stosować tylko wówczas, gdy sami osobiście mogą ją zaakceptować.

Sposób postępowania

Co będzie przedmiotem treningu? Na początku wybiera się jeden sposób zachowania, którego dziecko powinno się nauczyć.

Musi on:

-    być sensowny,

-    występować w ciągu dnia wielokrotnie,

-    dać się sformułować w sposób jasny, precyzyjny i pozytywny.

Dorośli wspólnie z dzieckiem zastanawiają się nad tym, jakiego rodzaju zachowanie ma zostać poddane treningowi. W danym momencie należy pracować tylko nad jedną formą zachowania, a nie jednocześnie nad paroma, ponieważ istnieje niebezpieczeństwo, że się rozdrobnicie.

Odpowiednim sposobem zachowania będzie: .Będę się zgodnie bawił z moim młodszym bratem", ponieważ występuje ono wielokrotnie w ciągu dnia. .W święta Bożego Narodzenia nie dostanę napadu złości* nie jest odpowiednim sposobem zachowania, ponieważ można go oczekiwać tytko raz w roku.

Szczególnie ważne jest sformułowanie celu zachowania w sposób pozytywny. Zdania typu: .Jeśli NIE, ta..", są niewskazane, ponieważ w zasadzie nazywają coś, czego dziecko nie powinno robić, a nie to, czego od niego oczekujemy .Nie dostanę napadu złości, jeśli coś pójdzie nie tak" można sfor mułować lepiej: .Będę spokojny jeśli coś pójdzie nie tak", albo: „Jak zauważę, że zaczynam się mocno denerwować, pójdę do swojego pokoju".

Przykłady sposobów zachowań, które można trenować w domu czy w szkole: