P030511 25 [01]

vm M ARfK MLASKU tfOKA I BIOGRAFIA

W grudniu 1948 roku odbył się w Warszawie Kongres Zjednoczeniowy PPR i PPS; powstała Polska Zjednoczona Partia Robotnicza. Zakończył się tym samym trwający od końca wojny proces budowania w Polsce nowego ustroju — demokracji ludowej, socjalizmu, którego filozoficzną podstawę stanowił marksizm-leninizm, a założenia ustrojowe wzorowane były na modelu realizowanym w Związku Radzieckim. Sformułowaniu na Kongresie zasad demokracji ludowej oraz założeń planowej gospodarki narodowej towarzyszyło określenie roli i zadań literatury polskiej, a także jej miejsca w nowym ustroju. W deklaracji ideowej PZPR znalazło się stwierdzenie;

Demokracja ludowa rozwijająca się w kierunku socjalizmu musi dokonać również zasadniczych przemian w dziedzinie kulturalnej. Musi przejąć wielki dorobek postępowy twórców wszystkich dziedzin kultury polskiej, musi nawiązać do tradycji postępowych, humanistycznych i demokratycznych, istniejących w naszej kulturze, nawiązać do okresów rozwoju kultury narodowej, związanych nierozerwalnie z walką sił postępowych narodu polskiego przeciwko wstecznictwu.

Dla spełnienia tych zadań demokracja ludowa musi zwalczać w kulturze narodowej wszelkie wpływy elementów wstecznych, musi rozwinąć kulturę, naukę, sztukę związaną z dążeniami mas ludowych, odzwierciedlającą ich pragnienia, wychowującą naród w duchu humanizmu, demokracji, socjalizmu¹.

Była to zapowiedź unifikacji i uniformizacji reguł ideologii i literatury, a wzorcem literackim w pełni realizującym polityczne i społeczne zasady nowego ustroju miał być obowiązujący w literaturze radzieckiej od lat trzydziestych wzorzec realizmu socjalistycznego.

Niedługo po Kongresie Zjednoczeniowym, bo w styczniu 1949 roku, odbył sieLw Szczecinie IV Walny Zjazd Związku Zawodowego Literatów Polskich, na którym realizm socjalistyczny ogłoszono metodą twórczą oficjalnie obowiązującą w polskiej literaturze i sztuce, a wierność socrealistycznym postulatom stała

• Deklaracja ideowa PZPR, „Nowe Drogi” 1949, nr 1, s.-17