Kinetyka chemiczna 221
w którym po etapie (1), z szybko ustalającą się równowagą, następuje etap wolny (2), determinujący szybkość reakcji.
Rozwiązanie. Zgodnie z zapisem reakcji (2) mamy
d[C]
dt
Stężenie [D] wynika ze stałej równowagi reakcji (1)
[D]c®
AT,
czyli
[A]2 ’ Ki [A]2
Wstawiając je do wyrażenia na szybkość reakcji powstawania C, otrzymuje się d[C] kf,K\ ,
-^r = -^[a]2[b] = a-3[a]2[b],
Z równania tego wynika, że otrzymywanie C zachodzi według reakcji rzędu trzeciego. ■
Reakcje następcze są to reakcje, w których produkt jednej staje się substra-tem dla następnej, przy czym ich stałe szybkości są porównywalne:
k kh
A A B 4 C ... itd.
Zakładając, dla uproszczenia, że wszystkie reakcje są I rzędu, układ równań kinetycznych, które muszą być spełnione jednocześnie, ma postać
a) = ~kacA\ b) = kacA - kbcB\ c) ^ = kbcB. (5.24)
Załóżmy, że ka ^ kh oraz że dla t = 0, cQ = cc = 0. Bilans stężeń reagentów wyraża się więc równaniem a - cA + cB + ec, spełnionym w każdej chwili t. Całkując równanie (5.24a) otrzymamy
cA = a exp (~ka i). (5.25)
Równanie (5.24b), po uporządkowaniu i podstawieniu cA z (5.25), mnożymy przez czynnik całkujący exp(kht):
db d
— exp (kbt) + khcQexp (kbt) = — (cBexp (kbt)) = kaaexp {kb - ka)t. (5.26)