skanowanie0032 (20)

instytucjonalne wyodrębnienie się nauki w tym zakresie, ale podejmowanie tematów niewygodnych dla władzy było utrudnione.

Instytut Gospodarstwa Społecznego powstaje na nowo w 1957 r. przy ówczesnej Szkole Głównej Planowania i Statystyki (w latach 90. powrócono do historycznej nazwy Szkoła Główna Handlowa) i m.in. kontynuuje międzywojenne tradycje badawcze. W latach 1990-2002 przeprowadzono konkursy na pamiętniki emigrantów, Polaków na Litwie, Polaków na Wschodzie, nowego pokolenia chłopów polskich, bezrobotnych.

W1969 roku w Instytucie Nauk Politycznych (działa od 1967 r.) powstał Zakład Polityki Społecznej, potem była faza katedry, a od 1977 r. samodzielnego Instytutu Polityki Społecznej w ramach Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego. Istotną rolę w tym procesie odgrywali prof. Antoni Raikiewicz. do dziś niestrudzony badacz i dydaktyk, oraz prof. Jan Danecki, który niestety już nie żyje.

Inne ośrodki akademickie silniej lub słabiej związane z tradycją polityki społecznej to m.in. Katedra Polityki Społecznej i Gospodarczej (Akademia Ekonomiczna w Katowicach z nestorką polskiej polityki społecznej prof. Lucyna Frąckiewicz).Katedra Pracy i Polityki Społecznej (AE w Poznaniu), Katedra Socjologii i Polityki Społecznej (AE we Wrocławiu), Zakład Polityki Społecznej i Ekonomicznej (Instytut Politologii Uniwersytetu Wrocławskiego), Zakład Polityki Społecznej i Metodologii Badań Społecznych (Instytut Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego), Zakład Problemów Społecznych i Planowania Społecznego (Instytut Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego), Zakład Polityki Społecznej (Instytut Socjologii Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika), Katedra Polityki Społecznej (Instytut Socjologii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego), Zakład Polityki Społecznej (Instytut Socjologii Uniwersytetu Rzeszowskiego). Pominąłem w tym wyliczeniu katedry na wydziałach prawa, np. Katedra Prawa Pracy i Polityki Społecznej UJ. W 2007 r. odbył się w Gdańsku już XVI Zjazd Katedr i Zakładów Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych.

Warto też wspomnieć o instytucjach naukowych, które nie mają charakteru uniwersyteckiego. Do najważniejszych i z długimi tradycjami należy wspomniany wyżej Instytut Pracy i Spraw Socjalnych (w 1962 r. utworzony został Instytut Pracy, który w 1971 r. przekształcono w IPiSS), do tego można dodać m.in. Instytut Rozwoju Służb Społecznych oraz bardzo aktywny Program Polityki Społecznej Instytutu Spraw Publicznych.

Integrującą funkcję dla naukowej społeczności polityki społecznej w Polsce - obok PTPS - ma Komitet Nauk o Pracy i Polityce Społecznej Polskiej Akademii Nauk oraz coroczna konferencja organizowana od lat 70. (przez długi czas odbywała się w Ustroniu Wielkopolskim). Poza tą konferencją do lat 80. była też tradycja konferencji płockich z większym udziałem praktyków i akcentowaniem zagadnień lokalnej polityki społecznej. Kilka lat temu udało się ją przynajmniej na pewien czas wznowić z inicjatywy IPS (kilka konferencji wspólnie z wrocławską AE).

Wiodące periodyki naukowe w Polsce to rocznik Problemy Polityki Społecznej. Studia i Dyskusje (wydawcą jest wspomniany Komitet PAN) oraz miesięcznik Polityka Społeczna (wydawcą jest Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, ale jest to tytuł MPiPS, redaktorem naczelnym był od 1974 r. prof. Antoni Rajkiewicz, a od kilku lat jest nim prof. Kazimierz W. Frieske). Wiele innych czasopism koncentruje się na poszczególnych działach polityki społecznej, np. Praca i Zabezpieczenie Społeczne. Praca Socjalna. Problemy Społeczne, Rynek Pracy. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze.Niepełnosprawność i Rehabilitacja.

Kształcenie w zakresie polityki społecznej na poziomie uniwersyteckim uzyskało status odrębnego kierunku w 1987 roku, ale w 1992 r. skreślono tę pozycję z listy kierunków studiów wyższych bez zwracania uwagi na protesty środowiska naukowego. Instytut Polityki Społecznej podjął starania o przywrócenie kierunku, które zakończyły się sukcesem na Uniwersytecie Warszawskim w 2006 r. Polityka społeczna pojawia się również jako kierunek ogólnopolski, co jest także zasługą wieloletnich starań IPS (patrz standardy nauczania na tym kierunku).

Polityka społeczna za granicą

W języku angielskim pierwotnie dominowała nazwa social administration, tłumaczona na język polski jako „administracja socjalna” lub „administracja społeczna”. Te ostatnie pojęcia nie były ani nie są w Polsce używane samodzielnie, jedyny wyjątek, jaki mi się udało znaleźć stanowi skrypt z 1937 roku wydany przez Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie, który nosił tytuł „Administracja społeczna” i zawierał przedruki z międzywojennejjiteraturypolitykospołecznej. W latach 80. Brytyjczycy świadomie przyjęli, że właściwszą nazwą będzie %^i£[ poliśy (zmiana nazwy brytyjskiego odpowiednika PTPS), co wiązało się ze zwrotem w