FIZJOTERAPIA W ORTOPEDII I TRAUMATOLOGII - wykład I, II
Dr Janusz Cwanek
ZMIANY ZWYRODNIENIOWE STAWÓW (OA- osteoarthrosis)
• Jest to postępująca utrata chrząstki stawowej z przebudową warstwy podchrzęstnej
kości, tworzeniem się wyrośli kostnych, (ortreofitów), zmianami właściwości fizykochemicznych mazi stawowej. Z wtórnymi zmianami torebki stawowej. ■—
• Jest to najczęstsza i jedna z najbardziej uciążliwych chorób ludzi w średnim oraz podeszłym wieku, stwarzająca poważne problemy społeczne i ekonomiczne. Zjawisko
3
4
to będzie narastało wraz ze starzeniem się społeczeństwa. Szacuje się, że
niepełnosprawnych w przebiegu chorób reumatycznych, stanowią pacjenci z O A.
Zmiany zwyrodnieniowe, wys. u ok. 15%(20) ludności świata niezależnie od rasy i strefy klimatycznej, częściej u kobiet. Odsetek zmian wzrasta z wiekiem;
- do 4£)r.ż. wys. u ~ 5% populacji (zmiany wtórne)
- 45-64r.ż. wys. u ~ 30% populacji
- po 65r.ż. wys. u 60-90% populacji
Zmiany najczęściej występują w stawie śródręczno-nadgarstkowym kciuka.i w stawach międzypaliczkowych bliższych, następnie (w podobnym procesie przypadków) w stawach kręgosłupa, biodrowych i kolanowych oraz śródstopno-paluchowym.
W Polsce na OA cierpi 8 min ludzi; 40% staw biodrowy, 25% staw kolanowy. Zmiany w stawach występują najczęściej asvmetrvcznie.^|
Uwzględniając czynnik przyczynowy wyróżnia się dwie grupy zmian zwyrodnieniowych stawów;
1. Artrozy pierwotne (idiopatyczne) -na podstawie badań klinicznych nie udaje się ustalić przyczyny OA.
2. Artrozy wtórneEwykryto przyczynę, często choroba występuje wcześniej niż to wynika z wieku (po chorobie przebytej, po uszkodzeniach, po reumatoidalnych zmianach).
Pierwotne objawy są dyskretne i lekceważone przez pacjenta. U większości osób choroba rozwija się bardzo wolno, a powodem zgłoszenia się do lekarza najczęściej jest ból zajętego stawu. W miarę upływu czasu następuje naturalny rozwój choroby. Możliwe jest zwolnienie postępu choroby i złagodzenie dolegliwości -przy właściwym leczeniu i modyfikacji trybu życia pacjenta.
W późnym okresie O A pojawiają się ograniczenia ruchomości stawu, nasilają się bóle, które wpływają depresyjnie na pacjenta. Wyjątkowo występuje usztywnienie stawu i potrzeba korzystania z wózka inwalidzkiego.
MiChrzastka stawowa nie regeneruje gdyż prawie nie znamy i nie umiemy kontrolować przemiany materii chrząstki.
Objawy O A nie zawsze korelują z obrazem RTG.