skanuj0024 (53)

b)    funkcją mediacyjna - sprowadza się do rozwiązywania konfliktów i mediacji dotyczących sprzecznych interesów grupowych

c)    funkcja adaptacyjna - usprawnianie działania instytucji oraz poszerzania bazy funkcjonowania systemu politycznego

d)    funkcja innowacyjna - wprowadzanie do otoczenia systemu politycznego nowych reguł i mechanizmów działania

25. Otoczenie systemu politycznego obejmuje

a)    sferę wewnętrzną - ekonomiczne, społeczne, kulturowe przejaw}' funkcjonowania społeczeństwa s. ekonomiczny określany przez typ własności środków produkcji i charakter gospodarowania s. społeczny struktura socjalna społeczeństwa, zróżnicowanie wg różnych kryteriów podziału s. kulturowy konkurujące ze sobą idee i poglądy

b)    sfera wewnętrzna - wzajemne relacje między systemem politycznym tego kraju i systemami politycznymi innych państw

Systemy wyborcze

Wybory stanowią podjęcie zbiorowej decyzji co do zaistnienia na arenie parlamentarnej określonych partii politycznych i rozmaru ich reprezentacji. Pełnią funkcję udzielenia inwestytury do rządzenia oraz egzekwowania odpowiedzialności politycznej, równocześnie jednak:

-    nie zapewniają decydującego wpływu wyborcy na kształt koalicji parlamentarnej w systemach wielopartyjnych

-    nie gwarantują bezpośredniego wpływu wyborców na kształt partyjny gabinetu

-    nie zabezpieczają automatycznie zgodności decyzji podejmowanych z faktycznymi preferencjami wyborców. Funkcje wyborów:

-    kreacyjna — wyłonienie parlamentu

-    legiiymizacyjna - wyborcy legitymują swymi głosami zwycięską partię każdy system wyborczy konstruowany jest by zapewnić:

-    uformowanie legislatywy odzwierciedlającej główne tendencje opinii występujących wśród wyborców

-    stworzenie rządu, który odpowiada życzeniom wyborców odczytanym na podstawie rozkładu głosów

-    stabilność i trwałość rządu

-    dobór odpowiednich ludzi

Elementy systemu wyborczego

1.    kształt i rozmiar okręgu wyborczego.

2.    przeciętny „koszt” uzyskania jednego miejsca w parlamencie - mierzony liczbą głosów potrzebną do jego zdobycia.

3.    uprawnienia wyborcy w akcie głosowania, wg D. Rae są dwa typy:

a)    kategoryczne głosowanie - wyborca posiada jeden głos

b)    porządkujące - gdy ma możliwość oznaczenia kolejności kandydatów na liście, jej przestawienia, zestawienia kandydatów z różnych list, etc. (Szwajcaria)

4.    formuła wyborcza - reguła rozstrzygająca, który kandydat zostaje wybrany w danym okręgu i w jaki sposób następuje „przetworzenie” liczby głosów na mandaty.

a)    metoda przeliczania mandatów

b)    klauzula zaporowa

c)    wyrównawcza dystrybucja mandatów

Typologia systemów wyborczych

1.    pluralistyczne

a)    wariant klasyczny - okręgi jednomandatowe (Wielka Brytania, USA, Kanada)

b)    w okręgach wielomandatowyc - wyborca ma tyle głosów ile mandatów jest w danym okręgu (Turcja)

2.    większości absolutnej - okręgi jednomandatowe, kandydat musi mieć poparcie ponad 50% głosujących w okręgu. Jeśli nikt nie uzyska 50% to są dwie odmiany:

a)    system powtórnego głosowania (run-off ballot) - przeprowadza się druga turę gdzie stają dwaj najlepsi (prezydent we Francji, parlament w Austrii, Holandii)

b)    system alternatywnego głosowania (altemative vote) - wyborca wskazuje swoje preferencje na temat innych kandydatów

3.    sermproporcjonalny (zwany systemem SNTV) - wyborca ma jeden głos, okręgi wielomandatowe

4.    systemy proporcjonalne - dwa typy

a)    system list partyjnych - partie a nie wyborcy, zachowują pełną kontrolę nad uszeregowaniem preferencji dla kandydatów na liście

b)    system STY (the single transferabłe vote) - nie opisali

20