DSC01110 (4)

INSTYTUCJE I PROCESY DECYZYJNE

344

• Funkcja integracyjna sprowadza się do promowania integracji europejfe wzmacniania federalnych elementów prawa wspólnotowego, poszerzania jesa a-kre»u i skuteczności, a także zwiększania zakresu kompetencji instytucji wspfl*. (owych*. Zdaniem H. Wallace. Trybunał wywiera wielki wpływ na proces intega. cji, szczególnie dzięki promowaniu zespołu wartości, które wzmacniają europat system decyzyjny (Europem gowmancef. Krytycy działania Trybunału poćłs śliiją natomiast, iż wspierając integrację, pełni on funkcje normatywne czy qos. •prawodawcze¹⁰, faktycznie stal się „rządem sędziów” (gouvememcni despijar a nawet, że uzyskał on „władzę .suwerenną"¹².

/zlaniem G. Isaaca. Trybunał ma status raczej sądu krajowego niż międn* indowego, ponieważ: (I) jego jurysdykcja jest obligatoryjna, (2) sądzi nic ijfc państwa, ale także osoby fizyczne lub prawne, a (3) jego wyroki wiążą rósreić takie osoby¹³. Natomiasi jurysdykcja typowych sądów międzynarodowych jęst(J) fakultatywna, (2) sironami są wyłączjiie państwa, obowiązuje więc domniema suwerenności siron. a (3) wyroki wiążą tylko państwa^M.

Pełnienie przez Trybunał wymienionych funkcji prawdopodobnie przycznk się do lego, żc w traktacie z Maastricht nie przydzielono mu żadnych kompetsej w filarze drugim oraz trzecim. Natomiast w traktacie amsterdamskim TntwJ ntr/ymul ograniczone uprawnieniu do orzekania w obszarze filaru trzecią (WPiS)'*.

Problem klasyfikacji uprawnień lYybunału jest skomplikowany. Poszczerb autorzy ujmują go w bardzo różny sposób¹⁶. Wydaje się jednak, iż istnieje zgsi co do tego. żc Trybunał posiada sześć typów jurysdykcji: (1) międzynaroikM

J Loui». G YntMfctsanden. D. Waclbrocck. M. Waclbrocck, La Courde Juslice: los actai/tie.r-Hau. Bmwllcs 199). i. 20-21.

‘ T G Hartley., Thr 1'ouiuiiltlpns of European Commimiiy Law: on Ihtroduclion lolhtCoaa llenal and ĄdmlnlltMin Uih aj dir European Commimiiy, (Mord 1994. s 86

" H Willacc, 77ie Insiiiiuions of thr EU: Exptrirnce and Expenmenis, [w:] PolicyMd?: -tV Europem Union, |. 61.

" D. Lasok, lew and Inttintlions of llw European Union, London-Dublm-Edintnrpi IW CStith Bdiliaitj: s. 91: R. (•olsom. Europom Union lew in a Nutshell, Saint Paul 1995, s. 10

¹ l) Simon, Ir sytlimc juridigue cnmmunaulaire, Paris 1997. s. 225: J.-C Gautrot, H” Hi Parił 1997 ftlilion), s. 118-119: F. Emmeri. M. Morawice!:). Prawo tmfC** Wmm-Wndit 1999. a. 113

" 0-Iśśse, ftoó communautaire genirai. Paris 1997 (Cinqui£mc <£dition revue «mtaSj'* a 22)

W? R* IBeadr*. Procedurę in European Courts: Comparison and Propmab, Stad -Ccunitt TAcadfente dc Draft Imemational" 1997. vol 267,*. 31-32,41-43.

Aa. 46 Tl* Ik. b » rwiąrku r an 35 TUK

P* nMnt Klasyfikacje: M. Ahh. M. Saponar. Prawo europejskie (wydanie tracie). Wm® 24U2. a 72. C Mik. Europejskie petom wspólnotowe. Zagadnienia teorii i praktyki, L l,WlW aa M 6 W JO); Z. Ot4iwj-Klep*d;i, Integracja europejsko (po Amsterdamie i Nittii,ujt * JjJJWkS riWW: O Lani. lew and Insttnaitms of the European Union. Undua

tSbA fidkian). t 140:0. Simon, ir rystCme juridiauc communautan hm ll“

»aun 345

(2) konstytucyjną, (3) administracyjną, (4) cywilną, (5) prcjudycjalną ora; tft) ape łacyjną.

Za najważniejsze uprawnienie Trybunału uznać należy jurysdykcję konstytucyjną. Zgodnie z treścią art. 220, podstawę kompetencji Trybunału stanowi zasada, iż przepisy traktatowe są aktami wyższego rzędu w stosunku do aktów prawa pochodnego. Wspólnotowe traktaty posiadąją więc charakter qunsi-konsiytucyjn>. a Trybunał orzeka o zgodności z nimi wszelkich innych aktów, ponadto zapewnia jednolitą interpretację i implementację prawa wspólnotowego. Zobowiązaniem, przyjętym przez państwa i instytucje wspólnotowe, jest wykonywanie postanowień traktatowych, w dobrej wierze i zgodnie z zasadą wspólnotowej solidarności i lojalności (art. 10). W tym sensie kompetencje Trybunału są podobne do typowych kompetencji krajowego trybunału konstytucyjnego. Trybunał sprawuje więc kontrolę nad wertykalnym podziałem kompetencji pomiędzy Wspólnotą i jej państwami członkowskimi oraz nad podziałem horyzontalnym, czyli pomiędzy instytucjami wspólnotowymi¹⁷.

W ramach wykonywania jurysdykcji konstytucyjnej Trybunał wydaje ozimy typy orzeczeń:

I. Niewykonywanie zobowiązań traktatowych przez, państwo może zakończyć się orzeczeniem Trybunału stwierdzającym ten stan.

2 Niewłaściwe działanie instytucji wspólnotowy! li może dopmwiiilzli- do unieważnienia aktu prawa pochodnego.

3.    Niedzialanie instytucji wspólnotowej może '.bukowin' wydaniem przez Trybun Eli orzeczenia stwierdzającego zaniechanie działań, wymaganych pizez prawo wspólnotowe

4.    Niezgodność zawieranej umowy międz.yjiarmluwcj z. |Ht«iaiiuwieniaml l ink tatu może zostać stwierdzona przez Trybuna) w odpowiedniej opinii prawnej.

Ze względu na przejrzystość duk/ycli wywodów w o olmyi li częściach omówimy cztery wymiary nujważniejszej jurysdykcji komiylucyjnej. Przyjmujemy więc istnienie dziewięciu zakresów kompetencyjnych Iryhunalu. gą i/j;

1.    Jurysdykcja międzynarodowa Oui 238 2W1,

2.    Jurysdykcja konstytucyjna: stwierdzenie niewykonywania zobowiązań link tatowych (art. 226-229).

3.    Jurysdykcja konstytucyjna; stwierdzenie nieważności aktu wepóliiuuiw* po (art. 230-231).

4.    Jurysdykcja konstytucyjna: stwierdzenie zaniechani* J/ithuiu (01 IM.)

5.    Jurysdykcja konstytucyjna: opinie prawią (art JOOj

6.    Jurysdykcja administracyjna (art, 236).

7.    Jurysdykcja cywilna (art. 235 w związku z ort. W)

8.    Jurysdykcja prcjudycjalmi (art. 234j.

Hm K Leiueru. V. Vlw Mu (l ei, ZWuawi /Iam« rtiiwjihipi w •••/••» IWł- • ’v