DSC01101 (5)

320 INSTYTUCJI-1 PROCESY DECYZYJNE

rze prawnym. Do lakich form aktywności parlamentarnej zaliczyć można uchwal;, nie rezolucji, deklaracji czy raportów oraz wytyczanie ogólnych kierunków uspfi. notowej polityki, na przykład w dziedzinie funkcjonowania budżetu. W tymzaŁn. sic Parlament corocznie przygotowuje blisko 200 dokumentów: 30-50 raponót oraz 50-Ó0 rezolucji. Nowe i ./niękkići uprawnienia uzyskał Parlament w zaboć dwóch międzyrządowych filarów Unii Europejskiej: WBZiB oraz WPiS.

Po drugie, do kompetencji Parlamentu Europejskiego należą jego uprawnień kontrolne. W kolejnych aktach prawa pierwotnego funkcje te ulegały istotne® poszerzaniu. D. Simon zasadnie stosuje tu kryterium czasu i dzieli te kompetocjt na wykonywane a priori, bieżące oraz przeprowadzane a posteriori¹'¹.

Kontrola przedwstępna jest wykonywana przez Parlament w stosunku do Komisji i polega na ustaleniu kompetencji jej członków jeszcze przed podjęciem przez nich swoich obowiązków.

Kontrola bieżąca polega na (I) składaniu interpelacji poselskich oraz wyto-nywaniu nowych uprawnień polegających ńa (ż) powoływamuTtófnisji śiedgiA 73) przyjmowaniu petycji oraz (4) funkcjonowaniu rzecznika praw obywatelskich

Inierpclacje poselskie składane są w formieBąpz pisemnej, bądź uśmejTlic-rowanc zarówno do Komisji, jak i do Rudy, Posłowie europejscy korzystają ze swojego prawa około 5500 razy rocznie²¹³. Oznacza to, że Instytucje wspólnoiMt muszą udzielać odpowiedzi na sto pytań tygodniowo. W stosunku do lat popraó-nich liczba pytań wyraźnie rośnie. Ostatnio formułowano ponad 4000 inteipcbę pisemnych, w tym 90% do Komisji, oraz ponad 1000 pytań ustnych.

Zgodnie z art. 193, Parlament Europejski, na wniosek jednej czwartej swokt członków, może powołać do życia czasową komisję badawczą, której celem będą sprawdzenie zarzutów dotyczących domniemanych wykroczeń lub niewiaście zarządzania w czasie wykonywania postanowień prawa wspólnotowego. W et sposób Parlament uzyskał możliwość bieżącego sprawdzania zarzutów, fotrneb-wanych przede wszystkim przeciwko Komisji. Na przykład, w 1996 r. Parlnmen: utworzył komisję śledczą w sprawie rozpowszechniania się choroby „wścieklwt krów".

Dwa inne nowe uprawnienia w zakresie kontroli parlamentarnej dotyczą moi-liwości oddolnego zbierania materiałów i zarzutów, reprezentowania w ten spos# Obywateli Unii Europejskiej i zapobiegania narastającemu deficytowi demokracji.

Zgodnie z art. 194, po pierwsze, każdy obywatel Unii, a także, po drugie, kat da osoba fizyczna zamieszkałą na terytorium jednego z państw członkowskich oraz. po trzecie, każda osoba prawna, zarejestrowana na takim terytorium, ca* prawo składania do Parlamentu petycji. Mogą korzystać z tego prawa żarów* indywidualnie, jak i zbiorowo. Przedmiotem petycji może stać się każdy prtNeo i zakresu działalności Wspólnoty, jeśli dana sprawa dotyczy ich w sposób bezpo-

D.,SimOll, Lr systitne juńdiąuc conwiinwuiuire, Paris 1997. s. 136-140.

Kurepcu CommiMion. Omen! report on the aamlics <4dra Europem Union WK.B®-sels-Łwembdurg 1999, s. 411-412: Europem Commission. General report on the aniriiktif® Europem Uniom 2000. BnmcU-Uuembourg 2001. s. 391.

iii

średni. Nic ustalono żadnych wymogów formalnych, lak więc petycje są zwykle składane w formie zwykłego listu do Przewodniczącego Parlamentu Europejskiego Dla ułatwienia, prosty formularz petycji jest obecnie dostępny w Internecie’¹⁵. Po e-mailowym wysianiu wniosku konieczne jest jego powtórne przesianie w formie listownej. W Parlamencie powołano specjalną komisję, która te wnioski rozpatruje i albo od razu udziela odpowiedzi, albo przygotowuje specjalny rapott na sesję plenarną, gdzie zawarte są propozycje dotyczące treści odpowiedniej rezolucji Komisja może też przesiać sprawę do komisji merytorycznej, gdzie będzie ona załatwiana”'.

W roku parlamentarnym 1997-1998 obywatele Unii jut dość często korzystali ze swojego Uprawnienia”'. Do Parlamentu wpłynęło bowiem 450 petycji, dotyczących przede wszystkim zagadnień bezpieczeństwa socjalnego, ochrony środowiska. podatków, swobody przemieszczania się oraz uznawania kwalifikacji zawodowych. Analizując obszary wniosków, można dostrzec tc sfery działania Wspólnoty. co do których obywatele Unii zgłaszają najwięcej zastrzeżeń. Zgłaszano także petycje zbiorowe. Dwie z nich zostały podpisane przez ponad trzydzieści tysięcy osób. Pierwsza dotyczyła genetycznie zmodyfikowanej żywności, n droga szybkiej kolei we Włoszech.

Nową instytucją wspólnotową jest także Urząd Rzecznika Praw Obywatelskich . Przyjmuje on wnioski dotyczące złego zarządzania, które wystąpiły podczas działania jakiejkolwiek z dziesięciu instytucji wspólnotowych, z wyłączeniem Trybunału funkcjonującego w swojej kompetencji sądowej. Trzy podmioty uprawnione do składania wniosków są takie same jak w wypadku petycji. Można je składać w każdym z 11 urzędowych języków Wspólnoty, a zachowanie jakiejś specjalnej formy nie jest wymagane Dla ułatwienia, w Internecie dostępny jest prosty formularz zgłoszenia wniosku²¹'.

Zdaniem Rzecznika, złe zarządzanie obejmuje (akie działanie instytucji lub organów wspólnotowych, które jest sprzeczne z prawem pierwotnym czy pochodnym. W praktyce obejmuje przypadki nicrcgulamości decyzyjnej, zaniechiń działania, nadużycia władzy, stosowaniu nielegalnych procedur, niesprawiedliwości, niekompetencji, dyskryminacji, nieudolności, odmowy ud/jelcnia infoniiacji ilp.’"

Procedura działania wspólnotowego Ombudsmana obejmuje następujące czynności: najpierw zwraca się on do zaatakowanej instytucji z prośbą o jej komentarz,

' Zob. European Parlinraenl. Submitling a peuka.    naftę l/pMrUurzrai

petuwn.htm

” Zob. szerzej; Conimeni lirer profil do d/oii lonononuoialrrl fo/ldląar, fiudt, midi, fmmder, Lcv«lkm 1096. a. 139 i nau.

Europem Conuniułuri. Central report on du uiillhirt uf rilr hoopem Union IWA, itmi seb-Łrncsnbourg 1999.1.15.

^,lłAn. 193.

Zoli. European Ombudsman, ttow tu tampiom. t-rtf" 11 nim nrtmilimn u iWrmJii¹ cwdefaubinm

Zob. szerzej: Conunent lim profit do tifoU ammonaoioireI Jo/idlĄoe. fisrai uotot. financier, Ursllois 1996.1, 141-143.