skanuj0029

w sobie wiele ważnych znaczeń. Postawami mogą być np. wyższość, arogancja, sarkazm, lekceważenie, spoufalanie się, przyjacielskość, kokietowanie, schlebianie, ugrzecznienie, przymilność, pochlebstwa, podejrzliwość, lęk, nieufność, dystans, wrogość, bezradność itp.

Wszystkie wyżej omówione sygnały są często zmienne w trakcie badania, wieloznaczeniowe i wymagają dobrej znajomości psychiki, osobowości osoby badanej, aby mogły być trafnie interpretowane. W treści opinii powinny one być opisane raczej w sensie rejestracji faktów aniżeli interpretacji, która przecież może być mylna. Często jednak zachowanie w trakcie badania dostarcza biegłemu wielu ważnych informacji o osobowości osoby badanej, sytuacji objętej przedmiotem sprawy. Ponieważ jednak biegły odbiera je subiektywnie, konieczne jest zatem zachowanie dużej ostrożności przy ich interpretacjach. W przypadku dominacji postaw obronnych u osoby badanej rejestracja tych zachowań może mieć duże znaczenie, kontakt bowiem werbalny mógł być nader lakoniczny.

Zachowania biegłego w trakcie badania również są ważne, albowiem indukują czy prowokują określone zachowania osoby badanej. Należy pamiętać o tym, iż w tej szczególnej sytuacji, jaką jest badanie seksuologiczne, osoba badana jest wyczulona na sposób zachowania się biegłego. Osoba badana również rejestruje różne formy reakcji mimicznych oraz werbalnych i reaguje na nie lub’wprowadza je w swój program zachowań obronnych czy manipulacyjnych. Często się zdarza, iż osoba badana jest bystrym i trafnym obserwatorem, nie gorszym od wielu zawodowych psychologów, a szczególna sytuacja, jaką jest sam fakt badania, wyostrza zdolności obserwacji. Osoba badana potrafi np. wyczuć słabe strony biegłego i niekiedy wykorzysta to nie tylko w trakcie badania, ale i na sali sądowej. W przypadku, gdy zachowanie biegłego nie wzbudza poczucia zagrożenia, jest odbierane jako życzliwe, rozumiejące, wówczas ułatwia to przebieg samego badania, a w niektórych przypadkach bywa nawet początkiem nawiązania kontaktu terapeutycznego. Spotykałem się np. z sytuacjami, kiedy po zakończeniu sprawy rozwodowej czy zakończeniu odbywania kary pozbawienia wolności osoba badana zgłaszała się dobrowolnie na leczenie, powołując się na uprzednie badanie będące źródłem zaufania i potrzeby leczenia.

Herren (1977), Strotzka (1983) podkreślają znaczenie umiejętności wczucia się w sytuację osoby badanej, np. w dewiacyjne jej zachowania. Służy to nie tylko zmniejszeniu dystansu, pokusy oceniania, emocjonalnego reagowania, ale i lepszemu zrozumieniu sprawy, a także zbliżeniu się do osoby badanej, która przecież dobrze to wyczuje.

114

Rozdział V

Badanie somatyczne

A. UWAGI OGÓLNE

Badanie somatyczne należy do rutynowych badań sądowo--seksuologicznych w procesach karnych, a także w wielu sprawach rozwodowych. Zdawałoby się, iż to stwierdzenie jest oczywiste, spotykałem się jednak z sytuacjami, kiedy tego rodzaju badanie nie zostało przeprowadzone i wynikały z tego później duże nieporozumienia.

Biegły seksuolog powinien znać podstawowe zasady badania neurologicznego, urologicznego, ginekologicznego, internistycznego, dermatologicznego i psychiatrycznego. Zakres przeprowadzanego badania zależy od przedmiotu sprawy.

Rutynowe badanie seksuologiczne powinno obejmować:

—    układ płciowy męski: członek, jądra, gruczoł krokowy, odbyt,

—    układ płciowy żeński: zewnętrzne i wewnętrzne narządy płciowe, wejście do pochwy, pochwa, szyjka macicy, odbyt, mięsień łonowo-guziczny (Kegla),

—    budowa ogólna: wzrost, wygląd ogólny, RR, tętno, skóra. Badanie neurologiczne obejmuje: odruchy brzuszne, nosidłowe,

łonowy, odbytowy, opuszkowo-jamisty, czucie w obrębie miednicy, pachwin i ud.

W miarę potrzeby badanie może być poszerzone lub wsparte badaniem innego specjalisty.

Badanie somatyczne dostarcza wielu ważnych informacji diagnostycznych, a także dotyczących mechanizmów zachowań. W przypadku np. zaburzeń erekcji na tle organicznym w przebiegu schorzeń neurologicznych w obrębie miednicy i kończyn dolnych są również zaburzone odruchy z tego^bszaru. Zaburzenia czucia w obrębie miednicy, w strefie genitalnej, kończyn dolnych mogą być wynikiem chorób neurologicznych i naczyniowych itp.

Stwierdzenie, iż członek jest zbyt mały, może mieć znaczenie

8*

115