skanuj0150

Ustalenie celów'

Celów wyznaczanych w ramach procesu planowania nie należy mylić z celami ogólnymi (podstawowymi) przedsiębiorstwa, takimi jak: zapewnienie dochodów akcjonariuszom, utrzymanie pozycji lidera na rynku, przyjęcie odpowiedzialności socjalnej, zadowolenie pracowników itd. Cele określane przez planistów najczęściej mają charakter mierzalny (obroty, zysk, stopa wzrostu) i są rozłożone w czasie, na ogół w okresach wieloletnich. Następnie są one przekształcane w konkretne cele szczegółowe, zadania i działania krótkookresowe.

Opracowanie programu działania

Programy działania najczęściej formułuje się według podstawowych funkcji przedsiębiorstwa (programy akcji handlowych, rekrutacji, kierowania personelem, produkcji itd.). Zmierzają one do osiągnięcia określonych wyników, zrealizowania pewnych osiągnięć. Jeśli celem jest uzyskanie konkurencyjnej pozycji, zadaniem będzie obniżenie kosztów produkcji, co pociągnie za sobą poprawę wydajności, ale wymagać będzie nakładów na środki produkcji, kształcenia pracowników, zmiany organizacji pracy itd. Programy te na ogół są opracowywane na okresy wieloletnie.

Sporządzanie budżetu

Po określeniu programów plan rozpisuje się na okresy roczne w formie budżetów. Budżety te rozdzielane są na poszczególne części przedsiębiorstwa (funkcje, wydziały, służby). Ich kierownicy odpowiedzialni są za realizację budżetu i osiągnięcie ustalonych wcześniej wyników.

Wyniki te są wyrażone w formie mierzalnej: wielkość produkcji, wartość sprzedaży, wydajność, liczba przejechanych kilometrów itd. Ich realizacja jest analizowana po upływie każdego roku lub częściej. Rozbieżności między wielkościami przewidywanymi i rzeczywistymi bada kontroler budżetu w celu sprawdzenia stopnia realizacji planu.

Powyższa koncepcja planowania jest szeroko upowszechniona, zwłaszcza w dużych, bardzo sformalizowanych przedsiębiorstwach. Jednakże w latach siedemdziesiątych była ona mocno krytykowana. Podstawowe zarzuty były następujące:

1. Plan zbyt łatwo utożsamiany jest z procedurą planowania, to znaczy z pisemnym przedstawieniem celów głównych, celów szczegółowych (operacyjnych), zadań do wykonania i środków ich realizacji. Kładzie się akcent raczej na formalizowanie procedur niż na fromułowanie planu, to znaczy na strategię. Na przykład w koncepcji „procedural-

—39—